در جزيره خارك معبدي وجود دارد كه مورد علاقه و احترام ملاحان است. ساختمان اين معبد به يونانيان منسوب است و از تاريخ احداث آن اطلاع صحيحي در دست نيست. در عهد ساسانيان بر روي بقاياي اين معبد آتشكده زرتشتي بنا شد. پس از شكست ايرانيان از اعراب و رواج اسلام اين آتشكده به صورت مسجد درآمد و در داخل آن محرابي در جهت كعبه تعبيه شد.

اين جزيره در فاصله 57 كيلومتري شمال غربي بوشهر و 38 كيلومتري بندر گناوه قرار دارد . طول تقريبي آن 8 كيلومتر و عرض آن 4 تا 5 كيلومتر و جزيره اي مرجاني است. جزيره خارك به واسطه سواحل عميق براي ايجاد لنگرگاه از مزيت هاي نسبي ويژه اي بهره مند است. امروزه كارشناسان اين جزيره را به عنوان مركز تأسيسات عظيم نفت برگزيده اند. جزيره خارك عملاً زمين باروري ندارد. بيشتر سطح جزيره را قشر سنگي از جنس مرجان پوشانيده است. با اين حال خرما، موز و مركبات به مقدار كم كشت مي شود.جزيره خارك يكي از بخش هاي شهرستان بوشهر است و طبق آمار اخير بيش از ده هزار نفر جمعيت دارد. از مشاغل مهم مردم اين جزيره صيد ماهي و كار در تأسيسات نفتي و معدن سنگ است. اين جزيره از مناطق بسيار قديمي استان است كه آثار تاريخي متعددي دارد.

در شمال غربي بندر طاهري (محل ويرانه هاي شهر باستاني سيراف) و در دامنه جنوبي ارتفاعات مشرف بر آن، گورستان باستاني وسيعي وجود دارد. تعداد فراواني گورهاي مستطيل شكل، عمومأ به طول10/2 سانتي متر و عرض 50 سانتي متر و عمق 40 تا 60 ساتني متر در سنگ كنده شده و از ملاط ساروج براي هندسي سازي و يا پوشش سطح خارجي قبرها استفاده شده است. شكل و اندازه و رديف بندي و حتي ارتفاع سطح پهنه قبرستان تا حدودي از بين رفته است. در اين قبرستان عمومأ قبرها رو به غرب هستند. اين گورستان را به زرتشتيان نسبت مي دهد. زرتشيان ابتدا مرده ها را در گورهاي روباز قرار مي دادند تا در هواي آزاد گوشت آن ها تجزيه شود. سپس استخوان ها را جمع آوري كرده و در استودان ها مي گذاشتد. ‏روبروي گورستان غربي، گورستان ديگري وجود دارد كه هر چه ارتفاع تپه زيادتر مي شود، گورها بزرگتر مي شوند و دهانه ها گشاد تر و عمق بيشتري دارند. در جلو تپه به تبعيت از عوارض طبيعي، گورهاي عمودي با ارتفاع 3 ‏متر و عرض 2 ‏متر وجود دارند كه مانند بهنه اي از كندوهاي زنبورعسل به طور مرتب در سراشيبي دامنه چيده شده اند. ‏از عجايب شهر باستاني سيراف گورستان آن واز عجايب اين گورستان وجود اين رشته مقابر سنگي منظم و فراوان در سطح شيبدار و سرازيري تند دامنه كوهستان با بلكان هاي سنگي عريض و بقاياي دوعمارت سنگي بر فراز آنها است.

سيراف در جنوب شهر بندر بوشهر در جوار بندر كوچك طاهري قرار دارد. اين شهر باستاني بزرگ شامل بنادر سه گانه كنوني يعني بندر طاهري، كنگان و دير بود. روزگاري همه ناخدايان، جاشويان و بازرگانان هم آهنگ با غوغا و كوبش امواج بر ديوار ساحلي، اين بندر را به عنوان يكي از پرجوش و خروش ترين بنادر جهان مشهور كرده بود. امروزه خاموش و آرامشي پايان ناپذير، ويرانه هاي آن را در آغوش گرفته است. قدمت سيراف با توجه به مدارك تاريخي و كشفيات باستان شناسي به دوره ساسانيان مي رسد. نام اوليه اين بندر را «اردشير آب» بود كه درگذر تاريخ به سيراف تبديل شده است. ظاهراً اردشير بابكان در جريان احداث اين بندر به علت اهميت آب در موقعيت سخت جغرافيايي آن، يك شبكه گسترده آبرساني نيز ايجاد كرده بود. ‏اين بندر از بنادر مهم خليج فارس در عهد ساسانيان بود و در منتهي اليه شاهراه بازرگاني مهم ساسانيان كه از شهر گور (فيروزآباد كنوني) مي گذشت، قرار داشته است. جاده مفروش سنگي و پهن گور به سيراف، راهنماي كاروانهاي بزرگ تجاري بوده كه آنان را به ساحل دريا هدايت مي كرده است. ‏ترقي و شكوه و جلال سيراف در قرون اوليه اسلامي به وقوع پيوست. همزمان با قدرت يافتن آل بويه و تبديل شيراز به مركز نظامي وسياسي، بندر سيراف به علت نزديكي آن، به شيراز به يك بندر بازرگاني مطمئن بدل شد و حتي بندري نظامي نيز به شمار مي رفت. سيراف در روزگار ديلميان به سبب قدرت سياسي و اقتصادي و نظامي آنان بندر بزرگ خليج فارس بود وشايد تنها بندر ايراني صادرات و واردات اصلي در خليج فارس محسوب مي شد. دريانوردي و بازرگاني مشغله اصلي مردمان اين خطه بود. ناخدايان و دريانوردان سيراف شهره آفاق بودند. اين بندر در قرن سوم هجري واسطه عمده تجارت بين كشورهايي مانند هندوستان، چين ، جزاير هند شرقي ، زنگبار و بصره بود. بازرگاني در خليج فارس در سده سوم و چهارم هجري به بالاترين درجه پيشرفت خود رسيده بود، همه ساله كشتي هاي بزرگ چيني از بندر سيراف حركت مي كردند و در بازگشت كالاهايي مانند سنگ هاي قيمتي ، عاج ، چوب صندل، چوب آبنوس، كاغذ، عنبره ، انوع عطريات هندي و ادويه مي آوردند. از بندر سيراف كشتي هاي كوچك تر اين كالاها را به بنادر ديگر خليج فارس مي بردند. همچنين سيراف مهم ترين مركز تجارت مرواريد بود. بنا به نوشته تاريخ نويسان ، در قرون اوليه اسلامي سيراف يكي از پرجمعيت ترين و آبادترين شهرهاي اردشير خوره (يكي از پنج بخش فارس) محسوب مي گرديد. ‏در حال حاضر آثار باستاني سيراف در جلگه باريكي به طول 4 كيلومتر و به عرض 700 ‏متر مشاهده مي شود. كاوش هاي باستان شناسي سيراف از سال1345 ‏توسط يك هيئت مشترك باستان شناسي ايران _انگليس شروع گرديد و تا سال 1352 ‏هفت فصل كاوش دو اين محوطه باستاني صورت گرفت. در خلال اين كاوش هاي باستان شناسي آثاري به شرح زير پديدار شد: ‏- قسمتي از يك دژ دفاعي تقريباً مربع شكل اواخر دوره ساساني، خندق كم عمقي در شمال قلعه و يك ورودي باشكوه با برج هاي نيم دايره در قسمت جنوبي. احتمال مي رود اين دژ توسط شاهپور دوم به عنوان يك پايگاه دفاعي ساخته شده باشد. ‏- مسجد جامع سيراف مربوط به اواخر قرن دوم هجري قمري و چندين مسجد كوچك مربوط به قرون سوم و چهارم هجري قمري. ‏- قسمتي از محله اعيان نشين با خانه ها و خيابان ها وكوچه هاي منظم از سده سوم و چهارم هجري قمري . ‏- كوره هاي سفالگري و شيشه گري قرن چهارم هجري قمري . ‏- ساختماني مشابه كاروانسرا يا زرادخانه يا انبار گمرك از قرن چهارم هجري قمري . اين ساختمان بر تپه اي مشرف به دريا بنا شده است و احتمال دارد مركز اداري و حكومتي سيراف بوده باشد. ‏- تعدادي آرامگاه هاي گروهي در ارتفاعات شمال سيراف. - يك مجموعه ساختماني كاخ مانند و چند بناي ديگر.