در وسط باغ بزرگ و قديمي " باغ نظر" عمارت هشت ضلعي زيبايي از دوران كريم خان زند برجاي مانده كه به عمارت، كلاه فرنگي معروف است. اين بنا بين سال 1179 تا 1193 ه.ق ساخته شده است. در آن زمان اين مكان براي مراسم سلام رسمي، اعياد، جشن ها و نيز پذيرايي از مهمانان مورد استفاده واقع مي شد. پس از فوت كريم خان، جسد وي را در شاه نشين شرقي اين عمارت به خاك سپردند. هر چند كه دوازده سال بعد به دليل خبث طينت و كينه آقامحمدخان قاجار استخوان هاي او را از اين محل بيرون آورده و به كاخ گلستان انتقال دادند، اما اين مكان به عنوان آرامگاه وكيل شناخته شده است. نماي خارجي اين عمارت و بالاي چهار در بزرگ آن به قرينه ، كاشي كاري هاي زيبايي وجود دارد. در اين كاشي كاري ها مراسم به تخت نشستن حضرت سليمان و مناظر شكارگاه و گل و بوته به طرز بديعي نقش شده است. اِزاره ( آن قسمت از ديوار اتاق و يا ايوان كه از كف طاقچه تا روي زمين بود) هاي بنا از حجاري سنگ هاي بزرگ ايجاد شده و فضاي خارجي بنا به وسيله چهار پلكان سنگي يك پارچه حجاري شده كه در چهار طرف بنا ساخته شده ، با فضاي داخلي مرتبط است. پس از سقوط زنديه و تثبيت دولت قاجار، اين عمارت مورد تعرض جدي قرار گرفت و بخش عظيمي از تزئينات  و نقاشي هاي آن از بين رفت. عمارت چند سالي متروكه ماند و سرانجام در سال 1315 با كوشش باستان شناسان ايراني، به منظور تغيير كاربري و تبديل به موزه، مرمت كلي بنا آغاز شد. اين بنا امروزه  به موزه كريم خان زند اختصاص يافته است.

باغ جهان نما
باغ جهان نما در شرق خيابان قرآن قرار دارد . ديوار آجري و محكم آن مربوط به دوره زنديه است با وجود كج شدن همچنان پا برجا ايستاده است . اين باغ باصفا از باغهاي قديمي شيراز است كه در زمان زنديه عمارتي دو طبقه به سبك كلاه فرنگي در آن ساخته شده است .در وسط باغ حوضهاي سنگي زيبائي بچشم مي خورد كه در گذشته از آب ركن آباد پر مي شده است . اين باغ قابل بازديد براي عموم مي باشد .

خانه ضيائيان با قدمت 260 سال در بافت قديمي شيراز در محله سنگ سياه قرار دارد . اين خانه در دو طبقه بنا گرديد ه و داراي كاشي كاريهاي زيبا ،گچبري ، منبت كاري و نقاشي روي ديوار مي باشد . اين خانه با سه طرف اعياني با اتاق هاي 5 دري درسال 1386 از سوي شهرداري شيراز بازسازي و هم اكنون بعنوان خانه هنر در اختيار هنرمندان صنايع دستي قرار دارد.

شيرازي‌ها به اين بناي كوچك و نقلي مي‌گويند «گهواره‌ي ديد». گهواره‌ي ديد روي تپه‌اي مشرف به دروازه قرآن جاي گرفته و همانطور كه مي‌بينيد، از سنگ لاشه و ملات ساخته شده است و اتاق كوچكي است با قاعده‌ي (تقريبا) مربع و چهار ستون و يك گنبد جمع و جور.
اصطلاحا به بناهايي شبيه به اين مي‌گويند «چارطاقي» (چهار طاقي و چهار تاقي هم مي‌نويسند). خيلي از اين چارطاقي‌ها گوشه و كنار ايران پيدا مي‌شود، بعضي‌ها بزرگتر، بعضي‌ها كوچكتر، بعضي‌ها قديمي‌تر و بعضي‌ها جديدتر، بعضي‌ها سالم‌مانده‌تر و بعضي‌ها خرابه‌تر…

كسي به يقين نمي‌داند كاربرد اين چارطاقي‌ها چه بوده است. بعضي‌ها مي‌گويند آتشكده بوده‌اند. بعضي‌ها مي‌گويند محل ديده‌باني بوده‌اند و زير گنبد آتش روشن مي‌كرده‌اند كه خبرهاي ناگوار را به ديده‌باني بعدي برسانند و بعضي هم معتقدند كه كاربرد نجومي داشته‌اند و از آنها براي تشخصي اعتدال بهاري و پاييزي استفاده مي‌كرده‌اند. به هر حال از تعدد و تنوع و پراكندگي چارطاقي‌ها مي‌شود استنباط كرد كه حتما در زندگي پيشينيان نقش جدي‌اي داشته‌اند.
بعضي‌ها ساخت گهواره‌ي ديد را به عضدالدوله ديلمي نسبت مي‌دهند (دروازه قرآن را هم همين عضدالدوله ساخته است) و بعضي‌ها آن را قديمي‌تر و مربوط به دوران ساساني مي‌دانند.

هر قدمت و هر كاربردي كه داشته باشد، الان اين گهواره‌ي ديد چشم‌انداز خيلي خوبي دارد به شهر شيراز و مقصد خوبي است براي يك پياده‌روي نسبتا سبك صبحگاهي. از پاي تپه تا گهواره‌ي ديد تقريبا يك ربع پياده راه است و همه‌مسير را هم پله ساخته‌اند و اصولا شهرداري شيراز طرح نسبتا مفصلي دارد كه تپه‌هاي مشرف به دروازه قرآن، از جمله همين تپه‌ي گهواره‌ي ديد را تبديل كند به پارك كوهستاني و كارهايي هم تا بحال كرده است.

اين چشمه در 18 كيلومتري شهر برازجان به سمت كازرون ، بين روستاي دالكي و شهر برازجادن قرار دارد. آب چشمه در دامنه كوه از نقاط مختلف زمين و از شكاف سنگ هايي كه از مارن و گچ تشكيل شده اند، خارج مي شود. آب در موقع خروج سطح زيادي را مي پوشاند و نهر نسبتاً بزرگي را به وجود مي آورد و به طرف غرب جريان مي يابد. در سطح آب آلك هاي متنوعي رشد مي كند. از آب اين چشمه استفاده خاصي به عمل نمي آيد قسمتي از آن تبخير و بقيه داخل رودخانه مي شود. ‏آبگرم دالكي دركنار جاده واقع شده و آبدهي آن نسبتاً زياد ( 18 ‏ليتر در ثانيه) و از خواص درماني برخوردار است. آب اين چشمه در رديف ‏آب هاي سولفات كلسيم ، كلرور سدپم وگوگردي داراي منيزيم گرم است.

استان فارس
در شيراز براي گشودن بخت دختران در شب چهارشنبه سوري به سعديه مي روند و از آب استخر سعديه بر سر وروي دختران مي  ريزند. زنان نيز با ريختن اين آب به روي خود، معتقدند كه مهرشان در دل شوهر بيشتر مي شود. در اين شب زنان براي برآورده شدن حاجاتشان زير منبر مسجد جامع شهر دعا مي خوانند و پس از دعا خواندن، حلوا و آش مي پزند.

بناي آرامگاه كوروش از دو قسمت تشكيل شده است :يكي سكويي شش پله است كه قاعده آن به شكل مربع مستطيل به وسعت 165 متر مربع است وديگري اتاقي كوچك به وسعت 5/7 متر مربع با سقف شيب دار است كه ضخامت ديوارهايش به 5/1 متر مي رسد. در ورودي آرامگاه با پهناي 75 سانتي متر در سمت شمال غربي بنا قرار دارد.پس از كشته شدن كوروش در جنگ با سكاها، جسد او را موميايي كردند و در ميان تخت زريني نهادند و اشياي سلطنتي و جنگي او را در كنارش گذاشتند. اين آرامگاه در حمله ي اسكندر مقدوني تاراج شد. آرامگاه كوروش در تمام دوره هخامنشي مقدس به شمار مي آمد. اين تقدس در دوران اسلامي نيز به قوت خود باقي ماند و مردم از آنجا كه ساختن بناهاي عظيم سنگي را خارج از قوت بشري مي دانستند، ساخت آن را به حضرت سليمان كه ديوها را براي انجام كارهاي دشوار در خدمت خود داشت، نسبت دادند و آن را " مشهد مادر سليمان" ناميدند.         

آرامگاه كوروش آرامگاه كوروش بزرگ مهم ترين اثر مجموعه ي پاسارگاد كه در دوره اي به « مشهد مادر مقدس » مشهور بود، از سال 1820 به بعد به عنوان آرامگاه كوروش شناسايي شد. بناي آرامگاه ميان باغ هاي سلطنتي قرار داشت و از سنگ هاي عظيم كه درازاي بعضي از آنها به هفت متر مي رسد ، ساخته شده است. تخته سنگ هاي آرامگاه با بست هاي فلزي به هم پيوسته بود. اين بست ها بعدها سرقت شد ؛ هر چند بيشتر اين آسيب ها بعدها ترميم شد، اما جاي خالي برخي از آنها به صورت حفره هايي در دل سنگ باقي مانده است.  

آ يا ميدانيد آثار باستاني پاسارگاد از لحاظ تاريخي به سه دوره ويژه تعلق دارند: 1. آثار پيش از تاريخ و پيش از دوره هخامنشي:ضمن كاوش هاي باستان شناسي در شمال آرامگاه كوروش، در صفه سنگي مشهور به تخت سليمان، چند تكه سفال نقش دار و قسمتي از يك مجسمه سنگي از دوره ايلامي كشف شد.. 2. آثار دوره هخامنشي:اين آثار در برگيرنده ي كاخ پذيرايي كوروش ، كاخ اختصاصي كوروش ، كاخ شرقي با نقش برجسته انسان بال دار، صفه سنگي معروف به تخت مادر سليمان ( تل تخت ) ، آب نماهاي كاخ شاهي ، حوضچه هاي سنگي ، ويرانه برج سنگي ، بناي موسوم به زندان ، دژ پاسارگاد ، آتشكده پاسارگاد و آرامگاه كوروش. 3. آثار بعد از اسلام:اين آثار شامل مسجد اتابكان كه در رمضان سال 621 ه. ق توسط « اتابك زنگي » ساخته شد ، كتبيه و محراب كنده شده در اتاق آرامگاه كوروش كه در همان زمان اتابك زنگي حجاري شد ، بناي اسلامي به نام مدرسه يا كاروانسرا درصد متري شمال آرامگاه كوروش كه آن را هم اتابك زنگي ساخته و اينك به صورت ويرانه درآمده است. در سال 1328 شمسي يك قطعه سنگ از كتيبه اي كه روي آن جمله « السطان المطاع ابوالفارس » به خط ثلث زيبا حكاكي شده ، از زير خاك بيرون آمد. با توجه به اين كه ابوالفارس لقب « شاه شجاع مظفري » (759 تا 776 ه. ق) بود و چند سكه از وي نيز پيدا شد، نظر بر اين است كه اين پادشاه هم، ساختمان يا ساختمان هايي در پاسارگاد احداث كرده بود.