اين دخمه تاريخي كه قدمت چندين هزار ساله دارد، در بالاي كوهي قرار گرفتهاست داراي دو اتاق همچنين سوراخهايي ميباشد كه بهعنوان پنجره از آن استفاده ميشدهاست. ستونهاي كنده شده از سنگ در قسمت جلوي دخمه ميباشد كه با ظرافت خاصي كندهكاري شده و به آن شكل داده شدهاست. با توجه به طبيعت زيباي اطراف دخمه از مناطق ديدني شهرستان شاهيندژ بشمار ميآيد. ولي بعلت مسافت زياد و شوسه و مالرو بدون مسير عده كمي از اين بناي تاريخي قديمي ديدن ميكنند.
اين موزه در سال 1347ش تأسيس شد و داراي هشت بخش است: آثار برنزي و مفرغي مربوط به دوره پيش از تاريخ، آثار سفال و مفرغ مربوط به دوره اسلامي، انواع سكه ها، آثار مفرغ و برنز و سفال هاي مربوط به لرستان، آثار هنرهاي تزييني، آثار مربوط به هنرهاي ملي، آثار مردم شناسي، آثار مرمر، سفال، شيشه، عقيق، سنگ لاجورد و مفرغ.
اشياي به نمايش گذاشته شده در اين گنجينه مربوط به دورههاي پيش از تاريخ ، هزاره اول ميلاد ، دورههاي تاريخي ۱۵۰۰تا ۳۰۰۰ سال پيش ، دورههاي اسلامي ۱۴۰۰سال قبل و عصر حاضر است.
از ديگر بخشهاي اين گنجينه آثار مربوط به گنجينه مردم شناسي است كه در آن مجسمههاي مختلف با لباسهاي محلي به نمايش گذاشته شده است.
هماكنون در گنجينه شهرستان مياندوآب آثاري چون اشيا سنگي، سفالي ، فلزي ، سكه و پارچه متعلق به شهرها و مناطق مختلف كشور از جمله تپه سيلك كاشان، تپه حسنلو نقده، اشياو ابزار آلات مفرغي لرستان و نيشابور ، گرگان و آثاري از منطقه اسماعيلآباد و عمارلو رودبار به نمايش گذاشته شده است.
رودخانه ليلان چاي ازشاخههاي فرعي زرينهرود است كه از ارتفاعات جنوبي سهند سرچشمه گرفته و در مسير خود 40 كيلومتر از جنوب به سوي حنوبغربي تغيير مسير ميدهد. دبي ساليانه رودخانه در حدود 454 ميليون مترمكعب (ميانگين چهارساله ( 49ـ45 )) ميباشد. جريان آب اين رودخانه در زمستان اكثراً يخ ميزند و قابل اندازهگيري نميباشد و حوزه اين رودخانه تماماً داراي ارتفاع كمتر از ساير شاخههاي فرعي زرينهرود است و در محل پايين كارخانه قند مياندوآب به رودخانه زرينهرود منتهي ميگردد.
تالاب چنگيزگلي در حد فاصل سه روستاي سبز، قرهگول و خطايي در جنوب مياندوآب قرار دارد. موقعيت جغرافيايي آن در َ4 ، ْ46 طولشرقي وَ52 ، ْ36 عرض شمالي است اين تالاب در زمره تالابهاي بوجود آمده در اراضي طغياني شاخههاي سيمينهرود بوده و همچنين از تجمع هرزآبهاي تپه ماهوري جنوب و غرب روستاي خطايي تشكيل ميشود كه چند چشمه كوچك نيز در كنار اين تالاب ديده ميشود. تالاب چنگيزگلي در حدود 12 كيلومتري جنوب و غرب شاخه اصلي سيمينهرود قرار دارد.
ارتفاع آن از سطح دريا 1290 متر است. و در جنوب و جنوب غرب توسط خط ميزان منحني 1300 متر محاط شده است.
بيشترين طول و بيشترين عرض آن حدود 5/3 كيلومتر است. سطح آن متغير است و برحسب پرآبي يا كم آبي داراي نوسان است و اين نوسانات در بخش تمامي آن محسوس ميباشد و چون بخش جنوبي آن بوسيله تپههايي محاط شده است كم و بيش مرز پايداري در اين قسمت است.
شبكههاي كانال آبرساني و زهكشي حوزه سيمينهرود دراين ناحيه گسترش يافته است و يكي از شاخههاي زهكشي مستقيماً از حاشيه تالاب حفر شده و موجبات زهكشي آب تالاب را فراهم آورده است تالاب چنگيزگلي تالاب فصلي است راههاي دسترسي به اين تالاب از جاده احداث شده در حاشيه زهكشي و راههاي فرعي روستاهاي قرهگل، خطايي و سبزي است.
استان آذربايجان غربي
خانواده هاي اروميّه اي در اين شب به خانه ي مسن ترين فرد فاميل مي روند و به خوردن آجيل سرگرم مي شوند. آجيل حتماً بايد از هفت نوع خوراكي تهيه شود. اين هفت نوع خوراكي مي تواند از بين خوراكيهاي زير باشد:
انجير، كشمش، مويز، خرما، توت خشك، فندق، بادام، گردو، سنجد، نخودچي، آب نبات، تخمه بدون نمك، باسلق، برنجك (برنج بوداده) برگه هلو، برگه زردآلو و گندم برشته. كسي كه مرادي و حاجتي دارد، بايد تقسيم آجيل را به عهده بگيرد تا مرادش برآورده شود.