حمام اوچ دكان :
اين حمام در محله اوچ دكان اردبيل واقع است و نسبت به ديگر حمام هاي قديمي شهر، از اصالت بيش تري برخوردار است. بر مبناي ماده تاريخي كه در سنگ نبشته بالاي طاق نماي سر در ساخته شده، بناي حمام يك سال به طول انجاميده است(سال هاي 1285 و 1259 هجري قمري(دهليز حمام، محوطه اي شش ضلعي با شش طاقچه مي باشد، كه بين طاق نماهاي هر طاقچه گوشواره اي كوچك ساخته شده و روي گنبد كروي كنگره داري قرار داده شده است. رختكن حمام چهار طاق عريض و كم عمق دارد. تمام سطوح داخلي آن به جز قسمتي از نبش ديوار ها با نقاشي هاي روغني پوشيده شده است.
تقسيم بندي شاه نشين هاي اين حمام، منطقي و چشمگير است و در هر جاي آن، نسبت به وسعتش نقاشي هايي شده است. ديگر قسمت هاي حمام، سطح ديوارها، آويزها و سطح رختكن نيز متناسب با فضا و وسعت موجود با اسليمي هاي گل و برگ ساده يا اسليمي توريقي ساده، صحنه هاي تشريفاتي مربوط به خادم ها، ترنج، گل هاي شاه عباسي و گلبرگ هاي ريز و… با نقاشي هاي مختلف مزين شده است و همين تزيين نقاشي از ويژگي هاي بارز اين حمام قديمي مي باشد كه ستايش هر بيننده اي را بر مي انگيزد
اين بنا داراي گرمخانه مستطيلي شكل است كه به وسيله يك محوطه چهارضلعي و راهرويي زانويي مانند به سربينه متصل مي شود. بنا در اصل داراي دوبخش مردانه وزنانه بوده كه اكنون از بخش مردانه آن استفاده مي شود و به شماره 12/4 به ثبت تاريخي رسيده است.

حمام پير :
اين بنا در كوچه معصوم شاه از محله سرچشمه واقع بوده و به نام پيري كه قبر وي در زاويه بناي حمام قرار داشته معروف بوده است. اين حمام از آثار دوره قاجاريه به شمار مي رفت. در سال 1366 ه.ش. توسط شهرداري به طور كامل ويران گرديد و امروزه هيچ اثري از آن برجاي نيست. بناي اوليه بنا داراي هشتي ورودي، رختكن وگرمخانه گنبددار بوده است. پوشش گنبدي اين فضاها بر روي 4 ستون مياني و طاقهاي كناري قرار مي گرفته است.

حمام ابراهيم آباد :
نام شهرستان : اردبيل
آدرس بنا : محله قديمي ابراهيم آباد _ روبروي مسجد ابراهيم آباد
قدمت : قاجار
عرصه :26-1051 متر مربع
اعياني : 385 متر مربع
توصيف معماري :
اين حمام كه معروف به حمام ابراهيم آباد مي باشد داراي يك بخش ورودي (هشتي) مي باشد كه به عنوان فيلتري ما بين سربينه و فضاي بيروني عمل مي كند و در حال حاضر هم سطح با كف كوچه مي باشد با يك پله وارد سربينه مي شويم كه محلي براي تعويض ونگهداري لباس و كفش بوده است. فرم پلان به صورت هشت نيم هشت مي باشد. انباري در قسمت جنوب غربي سربينه و مياندر در قسمت شمال شرقي آن واقع شده است
بعد از طي كردن مسير مياندر به فضاي گرمخانه مي رسيم كه سقف داراي كار بندي و گنبد عرقچين است پوشش سربينه با كاربندي آجري و گنبد عرقچين است كه به صورت يك پوش عمل مي كند
نظافتخانه حمام نيز در محوطه گرم خانه و در ضلع شرقي آن واقع شده و پوشش آن طاق چهار بخشي مي باشد، تون ( آتشخانه ) در شمال غربي حمام واقع شده است
نوع بهره برداري و خصوصيات بارزبنا :
اين حمام اكنون مترو كه بوده و هيچ گونه كاربري ندارد
تزئينات به كار رفته و نوع آن :
اين حمام در قسمت سربينه داراي نقاشي هاي زيبايي بوده كه در حال حاضر با سيمان سفيد پوشانده شده است همچنين كار بنديهاي زيبايي در اين بخش اجرا شده كه علاوه بر نقش تزئيني – نقش سازه اي را نيز در اين بنا بعهده دارد.
تاريخچه بنا :
اين بنا همانند اكثر حمام هاي اردبيل متعلق به دوره قاجاريه بوده و تا سال 1368 مورد استفاده قرار مي گرفته است .
قسمت زنانه اين حمام طي جند سال گذشته تخريب گشته وپس از ممنوعيت آن توسط اداره بهداشت به حالت متروكه رها شده است . اين بنا از ابتدا تحت تملك خانواده واثقي بوده كه در سال 1380 توسط اداره كل ميراث فرهنگي استان اردبيل خريداري گرديده است .
مشخصات فني بنا :
پي بنا سنگي با ملات شفته آهك و بدنه بنا آجري با ملات آهكي مي باشد . پوشش بنا به صورت طاق گنبد مي باشد كه جهت تبديل زمينه مربع به دايره از كاربندي استفاده شده است .
نوع مالكيت :
مالكيت اين بنا تا سال 1380 شخص بوده و از اسفند ماه 1380 تحت تملك اداره كل ميراث فرهنگي استان اردبيل در آمده است .
توضيحات ضروري و اختصاصي بنا:
اين بنا در جوار مسجد و پل ابراهيم آباد با قيماندهاي از بافت تاريخي محله ابراهيم آباد مي باشد
موقعيت بنا :
حمام ابراهيم آباد در نزديكي رود خانه بالخلو _ واقع در خيابان آيت ا... مدرس – كوي ابراهيم آباد مي باشد . موقعيت بنا در پلان شهري اردبيل نشان داده شده است.

حمام پير عبدالملك(ميرزا حبيب) اردبيل :
اين حمام در محله پير عبدالملك اردبيل واقع شده است. در ورودي و هشتي جالب توجهي ندارد، اما رخت كن آن شكل و سبكي ديگر دارد و به صورت چهار طاقي است. بالاي طاق نماها، طاق نمايي تزييني ساخته شده و پايه آن ها با يك فيل گوش ساده و آويز هاي باريك گسترده تزيين شده است. رختكن حمام، گنبدي كروي و سفيد كاري مي باشد و بين رختكن و داخل حمام، محوطه كوچك سكوداري وجود دارد كه براي حفظ تعادل هوا، بين دو نقطه ساخته شده است. يكي از ديوارهاي اين محوطه ساده و معمولي مي باشد و سه ديوار ديگر آن داراي طاق نما و آويز بندي است كه در سقف به يك ستاره منتظم هشت پر منتهي مي شود. در داخل حمام، يك صحن بزرگ به ابعاد 5× 5 متر قرار دارد كه دو ديوار آن (ورودي و خزينه آب گرم) طاق نما و آويز بندي شده است. ديوارهاي طرفين آن به دو شاه نشين بزرگ و عميق اختصاص يافته است. ديوارهاي شاه نشين ها به سه طاق نما، گوشواره هاي حد فاصل طاق ها و آويزهاي متعددي كه به رواق هاي بسيار زيبا و بزرگ منتهي مي شوند، تزيين يافته اند.

حمام حاج شيخ :
اين بنا دراول كوچه شهيدگاه، از طرف ميدان عالي قاپو واقع گرديده و منسوب به اواخر دوره صفويه است. ورودي بنا از طريق يك بسيار زيبا با گنبد و 16 عدد آويز ساخته شده كه در حد فاصل گنبد و هشت طاق نماي سكودار است  و غرفه هاي اطراف آن با طاقهاي جناغي مسقف شده است.
رختكن حمام داراي چهار رواق است و به همين اندازه ستون هشت ضلعي دارد كه طاق هاي جناغي مختلف بلند و كوتاه روي آن ها قرار دارد. نيم گنبد رواق ها بر طاق نماها استقرار يافته است. همه ديوارها و سقف پوشيده از نقاشي هاي تزييني مختلف بوده كه در حال حاضر به علت سفيد كاري از بين رفته است. از اين تزيينات، فقط در گوشه جنوبي، زير گنبد كوچك كنج رختكن، نقاشي هايي از گل و بوته و برگ اسليمي ساده باقي مانده است. داخل حمام، دو شاه نشين بزرگ متقابل و دو نيم گنبد كوچك وجود دارد. گنبد اصلي بلند و با آويزهاي گسترده بر طاق نماها و نيم ستون هاي مربع تكيه دارد. راه حمام كاشي كاري معمولي شده است. قدمت بناي حمام معلوم نيست، ولي تعمير كنندگان عمر آن را در حدود 300 سال ذكر مي كنند

حمام پيرزرگر :
اين حمام در ورودي و راهرويي ساده دارد، اما رخت كن آن كه با سكوهاي قديمي، شاه نشين ها، كف سنگ فرش و حوض سنگي هشت ضلعي با چهار بازوي سنگي كه با يك پله كوچك به سكوي رخت كن منتهي مي شود، شكل قديمي خود را حفظ كرده است  
سقف رخت كن با نواري كه با گل هاي تكراري نقاشي شده، قاب گرفته شده است و اين نوار از پايين به آويزها و از بالا به عرقچين گنبد محدود مي شود. رويه گنبد با عدد «بته ترمه» بزرگ به چهار قسمت تقسيم شده و بين آن ها، تصاويري از ملايك و گل و بوته هاي اسليمي نقاشي شده است. اما در زير عرقچين، كنگره اي مركب از 16 آويز به صورت گردنبندي قرار گرفته كه در متن آن ها گل و بوته هاي اسليمي نقاشي شده است. يك رديف پايين تر در رويه دوازده آويز، صحنه هاي مجلسي نقاشي شده است. بقيه آويز و چهار فيل گوش ميان آن ها سفيد كاري شده و آثار نقاشي آن از بين رفته است. نقاشي هاي ديوار شاه نشين ها هم در نتيجه سفيد كاري از بين رفته است ولي نمونه نقاشي هاي شاه نشين ها را مي توان در شاه نشين سمت راست در ورودي حمام ديد. اين شاه نشين با يك ديوار جديد از رخت كن جدا شده و به صورت انبار خرده ريز در آمده است. در يكايك ديوارهاي آن، نقاشي هاي قديمي ديده مي شود. داخل حمام، به صورت چهار طاقي بلند با آويزهاي متعدد و يك گنبد كوچك نسبت به وسعت حمام است و ابعاد آن 5× 4 متر مي باشد. ديوار خزينه آب گرم و در ورودي، با طاق نماي كم عمق ساخته شده است  

حمام حاج محسن :
اين بنا در كوچه ملا هادي اردبيل واقع گرديده و ظاهراً بناي اوليه آن مربوط به دوره صفويه است. بنا داراي دو قسمت مردانه و زنانه است كه در واحد زنانه آثاري از نقاشي هاي قديمي مشاهده مي شود رختكن بنا هشت ضلعي است و با طاق ها و گنبد مدوري پوشش يافته است.

حمام ملا هادي اردبيل:
حمام «ملا هادي» يا «حاج محسن» در كوچه ملا هادي اردبيل واقع شده است. اين حمام يك در ورودي ستون دار با آجر قرمز و گنبد معمولي دارد. رختكن آن هشت ضلعي است و روي آن، گنبدي مدور قرار دارد. حمام به دو بخش زنانه و مردانه تقسيم شده است. از تزيينات اوليه آن تنها نقاشي هاي آن باقي مانده اند كه در قسمت زنانه مشهود است. پا طاق گنبد حمام با آويزهاي منظم تزيين شده است.

حمام صفويه اردبيل:
حمام صفويه در خيابان نايبي سابق اردبيل واقع شده و داراي ستون هاي مربع در رختكن و گنبد ضربي معمولي است. ديوارها و سقف اين حمام سفيد كاري شده اند.

حمام كهنه :
اين حمام در راسته پير عبد الملك بازار و در مسير خيابان آيت الله كاشاني كنوني قرار داشته كه در جريان احداث خيابان مذكور به سال 1335ه.ش. ويران گرديد. حمام كهنه ظاهراً قديمي ترين حمام اردبيل به شمار مي رفت و داراي گنبدهاي جسيم، طاق هاي گسترده و پايه هاي عظيم بوده و از كف بازار حداقل 10 متر پايين تر بوده و راه رسيدن به آن از 15 تا 20 پله مي گذشت.

آبشار آقبلاغ

اين آبشار در خلخال و در كوه آق داغ (سفيدكوه) قرار دارد. در دامنه اين رشته كوه چشمه سارهاي فراواني وجود دارد كه تأمين كننده آب جريان هاي چون ميانرودان، گلبند رود، رودخانه زال و … مي باشد. مهمترين چشمه اين ناحيه كه آبدهي قابل توجهي دارد، چشمه آقبلاغ است. اين چشمه در دامنه شرقي قله مركزي آق داغ قرار دارد. اين چشمه بلافاصله پس از خروج، آبشار بسيار زيبا و با دورنماي جالب و ديدني و سفيد رنگ تشكيل مي دهد. وجود گونه هاي متنوع گياهي، درختي و علفي در پيرامون اين آبشار زيبائي آن را دو چندان مي نمايد. نزديكترين راه ارتباطي به آقبلاغ از طريق يك راه پياده رو از روستاي لرد بخش شاهرود خلخال ميسر است.

آبشار سردابه

اين آبشار در نزديكي آبگرم معدني سردابه (24 كيلومتري غرب اردبيل) در دامنه شرقي كوه سبلان واقع است. ارتفاع آن حدود 20- 15 متر و حجم جريان آن نسبتاً كم و محدود به خروجي چند چشمه بالا دست مي باشد. شايان ذكر است حجم جريان اين آبشار در مواقع بارش و پيوستن جريان هاي سطحي حوزه آبخيز افزايش مي يابد. اين آبشار از محل هاي ديدني مجتمع آبگرم سردابه كه از نقاط گردشگري اردبيل است، مي باشد.

آبشار گورگور آلوارس

چشمه گورگور از جمله چشمه هاي مشهور منطقه سبلان مي باشد. اين چشمه در دره آلوارس يا قزل گوللر كه يكي از عريض ترين و با صفاترين دره هاي سبلان است، در ارتفاع 2420 متري از سطح دريا واقع شده است.آبدهي اين چشمه بسيار بالا بوده و آب از خلل و فرج ديواره صخره اي مشرف به دره با فشار بيرون مي آيد. نظر به شيب تند مسير تا رسيدن به رودخانه بستر آبشار مانندي را طي مي كند و با توجه به موقعيت تفريحي و تفرجي و ورزشي دره قزل گوللر و احداث پيست اسكي روي برف آلوارس در آن چشمه و آبشار گور گور نيز با دارا بودن آب و چشم انداز و فضاي سبز جالب از نظر گردشگري را دارد.

آبشار گورگور خياوچاي

اين آبشار در مسير رودخانه خياو (خياوچاي) بوده و بلندي آبشار حدود 10-12 متر مي باشد و از نظر حجم جريان قابل توجه مي باشد. حوضچه اي دايره اي شكل در محل ريزش آب ايجاد شده است. آبشار گورگور به علت منظره جالب طبيعي و وجود ماهي قزل آلاي قرمز در رودخانه و حوضچه و برخورداري از موهبت آبگرم معدني ملك سوئي و چشم اندازي از كوهستان سبلان (ارتفاعات دلي آلي، آيتار، هرم و كسري) جذاب و ديدني است.

منطقه حفاظت شده نئور

منطقه حفاظت شده نئور با وسعتي درحدود يك هزار هكتار در 30 كيلومتري شهرستان اردبيل واقع شده است. مهم ترين ويژگي اين منطقه درياچه نئور است و ويژگي اكوسيستم آن به عنوان زيستگاه بي مانند، ماهي قزل آلاي رنگين كمان و پرندگان و جانواران آن است.

منطقه سياحتي سردابه

منطقه سياحتي سردابه يكي ديگر از مناطق مهم جذب گردشگر مي باشد. آب اين چشمه از كف استخر بزرگي با گاز هيدروژن سولفوره ، از شكافهاي زمين خارج ميشود و بوي اندكي از اين گاز را در فضا پراكنده مي‌سازد. آبگرم پس از گذشتن از دو حوض ، نهري را به وجود مي‌آورد ، كه در دره جريان دارد و چون دره زاينده است ، اندك اندك آب نهر زياد شده و در حدود 200 متري چشمه ، آبشاري را تشكيل ميدهد.پهنه استخر حدود 100 متر مربع و بلندي آن از سطح دريا 1 هزارو 820 متر است. درجة حرارت آب معدني سردابه 36.5 و از دسته آبهاي سولفاته كلسيك و گوگردي گرم است و گاز كربنيك نيز دارد

برج شاطر گنبدي اردبيل

برج شاطر گنبدي در روستاي صومعه در5/8 كيلومتري اردبيل در يك فضاي وسيع و گسترده بنا شده است. در حوالي برج به فواصل گوناگون، ‌تپه هاي باستاني قرار دارد. بيش تر آن ها مربوط به دوره هاي پيش از اسلام به ويژه دوره اشكاني است. برج از داخل استوانه و از خارج ده ضلعي با درازاي اضلاع 63/2 متر است كه ازاره اي سنگي به ارتفاع 5/1 متر و مركب از چهار رج سنگ تراش دارد. بر روي پايه سنگي، جرزهاي دو وجهي آجري و در فاصله آن ها قاب سازي هاي آجري با طرح هاي مختلف انجام شده است. ورودي برج در ضلع خاوري و در بالاي پايه سنگي واقع شده كه پنج يا شش پله در برابر آن قرار داشته است. از كتيبه و پوشش بنا چيزي بر جاي نمانده، ولي از شيوه معماري برج و شباهت آن با مقبره «چلبي اوغلو» در سلطانيه چنين بر مي آيد كه احتمالا از بناهاي قرن هشتم هجري باشد.

برج قارلوجا اردبيل

اين برج در قشلاق قارلوجا در كنار رود ارس در مسير راه خمارلو – اصلان دوز واقع شده است. مصالح ساختماني آن از سنگ تراشيده است. اين برج منسوب به دوره مغولي و متعلق به سده‌ هشتم هجري است.

زيستگاه هوستگ ميداني و قره گول
اين ميدان، منطقه اي مسطح است كه در دامنه شمال غربي سبلان به ارتفاع 2725 متر واقع شده است. تالاب قره گؤل نيز به قطر تخميني 300 متر در قسمت شمال غربي دامنه هاي هرم و جنوب شرقي زيستگاه هوشنگ ميداني، در ارتفاع 2820 متري از سطح دريا واقع شده است.
حيوانات و پرندگان وحشي در هوشنگ ميداني و تالاب قره گؤل متنوع اند علاوه بر كبك معمولي و كبك دري كه شمارش آنها ناممكن است، اين منطقه زيستگاه قوچ و ميش ارمني است.

زيستگاه موويل
اين زيستگاه دربند موويل درجنوب مشگين شهر و در غرب كوههاي هرم سبلان واقع است. ارتفاع اين منطقه از سطح دريا 3200 متر است و استراحتگاه قوچ و ميشهاي منطقه است. در اين زيستگاه، قوچ و ميش ارمني، كل و بز از نوع سفيد طوقدار، كبك دري، خرس قهوه اي و خاكستري، گرگ، خوك، خرگوش، انواع پرندگان شكاري و لاشخور زندگي مي كنند.

زيستگاه شيروان دره سي
«شيروان دره سي» زيستگاهي است كه در 20 كيلومتري جنوب شرق مشگين شهر قرار دارد. ارتفاع سطح آن 2200 متر و مساحت آن را 75 كيلومتر مربع برآورد كرده اند. اين زيستگاه، با ويژگيهاي خود هر بيننده را به حيرت وا مي دارد. زيستگاه «شيروان دره سي»، محل زندگي دايمي وحوش مانند كل و يز، خوك، روباه، گرگ، قوچ و ميش ارمني، خرگوش، كبك، كبك دري، قمري، فاخته و شماري از پرندگان مهاجر است.

زيستگاه سروان دره سي
زيستگاه سروان دره سي به فاصله 25 كيلومتري جنوب شرقي مشگين شهر قرار گرفته است و درحدود 105 كيلومترمربع است. در اين زيستگاه كه 200 متر از سطح دريا ارتفاع دارد، كل و بز، خرس قهوه اي، قوچ و ميش (در زمستان)، گرگ، خرگوش، روباه، كبك و كبك دري زندگي مي كنند.

زيستگاه خروسلو
در 95 كيلومتري شمال شرق مشگين شهر كوه هاي خروسلو واقع شده است كه محل زيست انواع وحوش مانند آهو، كل و بز، گرگ، روباه، خرگوش، باقرقره و هوبره است.
اين منطقه از سمت شمال به دشت مغان، ازجنوب به قريه تكه كندي و قشلاق هاي بهمن، از غرب به جاده پارس آباد و از شرق به رودخانه قوري چاي محدود است و 120 كيلومتر مربع وسعت و 1200 متر از سطح دريا ارتفاع دارد.

زيستگاه حسن دره سي
اين زيستگاه درحدود 60 كيلومتر مربع وسعت دارد و در كوههاي زيوه در ارتفاع 1700 متري از سطح دريا واقع شده است.موقعيت مكاني اين زيستگاه،80 كيلومتري شمال شرق مشگين شهر است و حيواناتي مانند كل و بز، خوك، خرگوش، گرگ، روباه و كبك در آن زندگي ميكنند.

زيستگاه حاجيلو
اين زيستگاه در 22 كيلومتري شمال مشگين شهر در كوههاي حاجيلو واقع شده است. داراي 70 كيلومتر مربع وسعت و ارتفاعي حدود 1900 متر از سطح دريا است و حيواناتي مانند: كل و بز، خوك، گرگ، خرگوش، روباه و كبك اين منطقه را به عنوان محل زيست خود برگزيده اند.

زيستگاه تبنق
اين زيستگاه در شمال غرب مشگين شهر واقع شده است و 18 كيلومتر با آن فاصله دارد. درحدود 70 كيلومتر مربع مساحت دارد و محل زيست كل و بز، خوك، خرگوش، گرگ و كبك است. اين منطقه در ارتفاع 1800 متري از سطح دريا قرار گرفته است.

زيستگاه ارباب كندي
اين زيستگاه در 42 كيلومتري شمال شرق مشگين شهر و 55 كيلومتري شمال غرب اردبيل واقع شده است، 70 كيلومتر مربع وسعت دارد و در ارتفاع 1500 متري از سطح دريا قرار گرفته است. كل و بز، خوك، گرگ، روباه، خرگوش، كبك و مرغابي ازجمله وحوشي هستند كه اين منطقه را مامن زيست خود ساخته اند.

زيستگاه آقا بابا
در 83 كيلومتري شمال شرق مشگين شهر، در كوههاي آقابابا واقع شده است و 70 كيلومتر مربع وسعت و 1200 متر از سطح دريا ارتفاع دارد. اين منطقه محل زيست وحوشي مانند كل و بز، گرگ، خرگوش، خوك و كبك است.
سبلان در غرب شهر اردبيل، 4811 متر از سطح دريا ارتفاع دارد. ارتفاع نسبي آن نسبت به دره قره سو درحدود 3400 متر است. رشته كوه آتشفشاني خاموش سبلان از دره قره سو در شمال غرب اردبيل آغاز ميشود و در جهت شرقي-غربي به طول 60 كيلومتر و عرض تقريبي 48 كيلومتر تا كوه قوشاداغ در جنوب اهر امتداد مي يابد.

درياچه بند پيرالقير

درياچه بند پيرالقير، در 10 كيلومتري شهر اردبيل قرار گرفته و بلندي آن از سطح دريا 1 هزار و 450 متر است. اين درياچه محل زيست چنگر، خوتكاي سفيد و ... است.  

درياچه نئور 

درياچه نئور در 48 كيلومتري جنوب خاوري اردبيل در ارتفاع 2700 متري از سطح دريا قرار گرفته است. وسعت درياچه بيش از 220 هكتار و مشتمل بر دو درياچه كوچك (40 هكتار) و بزرگ (180 هكتار) است كه در فصل پر آبي (بهار) به هم مي پيوندند و درياچه اي واحد را به وجود مي آورند. بيش ترين عمق درياچه 5/5 متر و ميانگين ژرفاي آن سه متر است. درياچه نئور، زيستگاه برخي از گونه هاي پرندگان مهاجر عبوري است كه براي مدتي كوتاه از درياچه استفاده مي كنند. آنقوت از عمده ترين پرندگان اين درياچه و حاشيه آن است كه در اين منطقه زادآوري مي كند.
اين درياچه كه ماهي قزل آلاي آن شهرت جهاني دارد داراي جاذبه هاي بسيار مساعد گردشگاهي است. حواشي اين درياچه از گردشگاه هاي مهم اردبيل است و هر ساله مسابقه تفريحي تحت عنوان مسابقه ماهي گيري دراين درياچه بين دوست داران صيد ماهي انجام مي شود. مهم ترين ويژگي اكوسيستم اين درياچه به عنوان زيستگاه بي مانند، ماهي قزل آلاي رنگين و پرندگان و جانوران آن است.
راه اصلي اين درياچه آسفالت مي باشد و از راه اصلي اردبيل – خلخال در نزديكي روستاي بودالالو جدا مي گردد بعلت ييلاقي بودن و وجود مراتع بسيار غني در اطراف اين درياچه و كوه هاي باغرو سالانه احشام ايل سون در فصول بهار و تابستان از مراتع اين منطقه استفاده مي نمايند و يكي از چراگاه هاي مهم احشام عشاير بشمار مي آيد . در اين منطقـه تنها دو سـاختمـان حفاظتـي اداره كل منابـع طبيعي و محيط زيست استان قرار دارد و فاقد امكانات رفاهي، بهداشتي و ارتباطي است

درياچه شورابيل

اين درياچه قبلا بسيار شور بوده است ولي امروزه با افزوده شدن آب شيرين از شوري آن كاسته شده ،بطوريكه نوعي ماهي در آن پرورش داده ميشود .اين درياچه داراي امكانات تفريحي ،ورزشي و فرهنگي بسياري است از جمله :قايق راني ،پيست دو و ميداني،دوچرخه سواري ،باغ وحش ريا، هتل هاي مجهز وزيبا ،مجموعه شهر بازي ،رستوران در وسط درياچه و... ميباشد .

پيست اسكي آلوارس

مجموعه فرهنگي - توريستي و ورزشي "آلوارس" در يكي از زيباترين نقاط استان از لحاظ گردشگري و در دامنه هاي مرتفع و زيباي سبلان در 12 كيلومتري روستاي آلوارس و 24 كيلومتري سرعين قرار گرفته است. پيست اسكي الوارس تا هشت ماه از سال به دليل وجود برف در منطقه ي ياد شده مورد استفاده قرار مي گيرد. اين مجتمع در فاز اول داراي جاده اي آسفالت، يك خط اسكي به طول 1400مترجهت آموزش و استفاده علاقمندان، تله سيژ و يك باب ايستگاه كلاس هاي آموزشي، مهمانسرا، رستوران و غيره است كه در صورت تكميل بزرگترين پيست اسكي كشور مطابق با استانداردهاي جهاني خواهد بود.
روستاي آلوارس در ارتفاعات جبهه جنوبي ساوالان با استعدادهاي متنوع توريستي است مسير اصلي آلوارس – دسترسي از طريق جاده سرعين – آلوارس است البته يك راه فرعي ديگر نيز از شهرستان نير به آلوارس وجود دارد كه حدود 4 كيلومتر آن خاكي و سنگي است. مسير اين روستا با قابليت هايي چون منظر جوامع روستايي و الگوي معشيت آنها (شاهسونها)، آب وهواي ييلاقي ، قابليت كوهنوردي، پياده رويي، شكار، وجود آبگيرهاي زيبا (قزل گوللر) و… مساعد سرمايه گذاري جهت ايجاد زير ساخت هاي صنعت توريسم است.

پارك جنگلي فندقلو

سن گوزل سن عالمه حسنون نمايان اي نمين
صنعت خلاقيلن اولـموش چراغـان اي نمين
بالي شيرين سوئي شـربت هاواسي باد بهشت
وار شميـمون ايليوب دنياني حيـران اي نمين

موقعيت جغرافيايي:
منطقه فندقلو بين طول جغرافيايي ً25/38 و عرض جغرافيايي ً40/48 قرار گرفته و حداقل ارتفاع آن از سطح درياهاي آزاد 1500 متر و حداكثر 1850 متر مي باشد كه از شمال به راه قديم اردبيل – آستارا و آباديهاي آرپاتپه، خانقاه عليا و سفلي از جنوب به كوه معروف خان بلاغي و آباديهاي نيارق و از غرب به ننه كران، مهدي پستي، آبي بيگلو، كريم كندي، دگرماندرق و از شرق به حيران محدود است. مساحت كل اين جنگل در حدود 9/4422 هكتار مي باشد.

آب و هوا:
هواي اين ناحيه به علت قرار گرفتن در ارتفاعات داراي تابستاني بسيار خنك و مطبوع و زمستاني سرد و مرطوب است كه جزو مناطق سردسير استان محسوب مي گردد، اين منطقه در ارتفاعات گيلان (آستارا) و شرق اردبيل واقع شده و از رژيم بارندگي و رطوبت درياي مازندران بهره مي گيرد. ريزش بارانهاي فصلي و وجود مه هاي دائمي رطوبت منطقه را به حد كافي تامين مي نمايد، ميانگين بارندگي در سال 4/290 ميلي متر و دماي حداكثر مطلق 37 درجه در شهريور و دماي حداقل مطلق آن 37- درجه سانتيگراد در بهمن ماه است.

حيات وحش:
گونه هاي جانوري مختلفي از قبيل: گرگ، روباه، خوك وحشي، خرگوش، خرس قهوه اي و پرندگاني چون عقاب طلايي، بلدرچين، هدهد، قرقاول، كبك، چكاوك، كلاغ ابلق و سياه و ... در آن زندگي مي كنند.

پوشش گياهي:
انواع تيپ هاي جنگل فندقلو عبارتند از :
 1- راش ممرز    2- بلوط ممرز   3- فندق ممرز     4- فندق خالص.
ساختار جنگل از لحاظ آميختگي شامل: فندق، بلوط، راش، ممرز، ازگيل، ال اسبي، آلوچه، زالزالك و غيره مي باشد و گونه هاي علفي منطقه چون نسترن، تمشك، خاس، پامچال، بابونه، سرخس، گيلديگ، بنفشه وحشي، گل گاو زبان و ... در زمينهاي آن به وفور يافت مي شود.

برنامه هاي آتي جهت تكميل و اتمام پروژه:
1- ساخت پيست دوچرخه سواري كوهستان  2- تكميل محوطه سازي، اجراي پاركينگ خودروها، كف سازي معابر  3- تكميل روشنائي (نصب چراغهاي روشنائي در معابر و محوطه)  4- ساخت درب مناسب جهت سايت فندقلو با توجه به اجراي پيست اسكي روي چمن در منطقه(متولي تربيت بدني)  5- نصب و اجاره چادرهاي گروهي براي مسافرين  6- احداث نماز خانه  7- احداث ساختمان نگهباني  8- تجهيز و راه اندازي سالن هاي چند منظوره جهت سرويس دهي به مسافرين و گردشگران  9- ساخت مراكز تجاري و بهداشتي و درماني و ارايه صنايع دستي منطقه  10- تكميل و نصب وسايل بازي جديد(مكانيكي و برقي)  11- افزايش آلاچيقهاي چوبي در سايت فندقلو.

امكانات رفاهي، بهداشتي، امنيتي و اقامتي جنگل فندقلو:
شهرداري نمين از سال 79 به عنوان مجري طرح گردشگري به مساحت 24 هكتار با اخذ اعتبارات مورد نياز نسبت به اجراي پروژه اقدام نموده و در عرض 4 سال بخش وسيعي از عمليات عمراني در منطقه صورت پذيرفته و با وجود اينكه پروژه هنوز به مرحله بهره برداري كامل نرسيده، مورد توجه خاص مردم و به خصوص گردشگران خارجي قرار گرفته است كه اهم اقدامات انجام يافته پروژه فندقلو به شرح زير مي باشد: 
1- اجراي منبع بتني 200 متر مكعبي جهت تامين آب مشروب  2- احداث ايستگاه پمپاژ در پائين دست پروژه جهت پمپاژ آب به منبع  3- اجراي خط انتقال برق  4- اجراي سرويس هاي بهداشتي آقايان و بانوان و اجراي سپتينگ  5- اجراي سكوهاي بتوني جهت احداث آلاچيق و نصب چادر  6- اجراي 11 واحد آلاچيق چوبي جهت اسكان مسافرين 7- احداث 2 واحد سالن چند منظوره به مساحت 250 متر مربع  8- اجراي لوله كشي در محوطه و نصب شيرهاي آب جهت استفاده مسافرين  9- اجراي محوطه سازي  10- خريد و نصب وسايل پاركي، كباب پز، صندلي، سطل زباله و ...  11- خريد و نصب وسايل بازي كودكان  12- اجراي دو دكل 22 متري هر كدام با 16 عدد نورافكن از نوع بخار سديم جهت روشنايي  13- حصار كشي محوطه با نرده هاي چوبي  14- هماهنگي با ادارات آموزش و پرورش عالي جهت اسكان اردوهاي دانش آموزي و دانشجويي  15- هماهنگي با نيروي انتظامي و كلانتري شهر نمين براي تامين امنيت و ترافيك منطقه و چندين اقدام ديگر كه اعتبار هزينه شده توسط شهرداري نمين در پروژه فندقلو از سال 79 حدود 5/2 ميليارد ريال مي باشد.

دهكده سنگي و زيرزميني ويند كلخوران

اين روستا دهكده اي سنگي با مجموعه اي از خانه هاي سنگي منفرد به صورت يك پديده معماري تاريخي و باستاني استثنايي وجود دارد كه شكل كنده شدن اين منازل در زير تپه هاي سنگي و رسوبي و نوع كنده شدن آنها كه نهايتاً منجر به آفرينش چنين آثاري شده است، در نوع خود كم نظير مي باشد. دهكده صخره اي باستاني ويند در حدود 5 كيلومتري جنوب و جنوب غربي سرعين و در نزديكي جاده اردبيل-نير قرار گرفته است. مناطقي كه خانه هاي سنگي در آن قرار گرفته اند قوردي قيه، تپه چله خانه، قره قيه و مسجديري ناميده مي شود.
بررسي هاي محدود و سفالهاي پراكنده در سطح و داخل خانه هاي سنگي مربوط به ادوار مختلف مي باشد. سفالهائي مربوط به دوره اشكاني، سفالها و قوسهاي جناغي در كنده هاي صخره اي شبيه به آثار ساسانيان همچنين آثار و علائمي مربوط به دورانهاي اسلامي مانند سلجوقي، تيموري و صفوي كه حكايت از استمرار استفاده از اين خانه هاي سنگي در طول تاريخ مي باشد.

درياچه شورابيل:

اين درياچه به مساحت 120 هكتار يكي از مناطق گردشگري مي باشد كه اوقات فراغت برخي از مردم در اين مكان تفريحي سپري مي شود.اين در ياچه  قبلاً بسيار شور بوده است و سابق براين بخاطر شوري و لجن طبي خود مشهور بود.
ولي امروزه با افزوده شدن آب شيرين از شوري آن كاسته شده، بطوري كه نوعي ماهي در آن پرورش داده مي شود؛ و داراي امكانات تفريحي، ورزشي و فرهنگي بسياري است از جمله: قايق راني، پيست دو و ميداني، دوچرخه سواري، باغ وحش، هتل هاي مجهز و زيبا، مجموعه شهر بازي براي بچه ها، رستوران در وسط درياچه و... مي باشد.
اين درياچه مستعد پيست قايقراني روئينگ است چرا كه اولين شرط براي احداث اين پيست، درياچه اي است كه حداقل 2 كيلومتر مسير مستقيم داشته باشد و اين شرايط درياچه شورابيل وجود دارد.
رعايت موارد زير براي بهره گيري بهتر و بيشتر از امكانات اين درياچه ضروري به نظر مي رسد:
1- خارج كردن ترافيك ماشين ها از تراسهاي حاشيه اي درياچه و انتقال آن به خط الراس تپه هاي اطراف
2- متوقف كردن پروژه هاي نيمه تمام مجتمع هاي توريستي چرا كه اين طرحها براساس يك ارزيابي بدون پشتوانه مطالعاتي شروع بكار كرده و سپس نيمه تمام رها شده اند.
3-نوسازي تاسيسات فرسوده تفريحي
4- بهسازي و بازسازي ورودي محوطه درياچه
5- اختصاص فضاي پيك نيكي در حاشيه درياچه
6- احداث اسكله هاي متعدد قايقراني
7- حفظ و تقويت گياهان آبزي حاشيه درياچه به عنوان حريم هاي طبيعي زيستگاه پرندگان و احداث تعدادي جزاير مصنوعي در نقاط مناسب به عنوان زيستگاه زادآوري ، لانه سازي و جوجه آوري پرندگان .
8- نور پردازي مهندسي
9- احداث پارگينكهاي كافي و …

روستاي بيله درق

اين دهكده ييلاقي با آب و هواي مطبوع و دلپذير دومين قطب توريستي منطقه سرعين مي باشد كه به سبب برخورداري از مواهب طبيعي مانند آبهاي معدني جهت استعمال داخلي و خارجي، دره اي زيبا با درختان و چمنزارهاي پر از گل و گياه، كندوهاي عسل كه در چمنزارها گسترانيده شده است، جلوه و جذابيت خاصي به اين دهكده بخشيده است. وجود محل هاي اقامتي، كافه ها و رستورانهائي با تخت ها و ميز و صندلي هاي چيده شده در زير برگهاي درختان بصورت چتري بزرگ و سايه باني طبيعي باعث استقبال گردشگران از جاذبه هاي اين روستا مي شود. از جاذبه هاي طبيعي اين دهكده مي توان به وجود آبشارهائي در طول مسير رودخانه بيله درق كه يكي از آنها درهمان محدوده انتهائي قسمت پائين و منتهي اليه رسيدن دامنه ارتفاعات به هم در داخل روستا قرار گرفته است و چمنزارهاي اطراف آن امكان استراحت و بازديد از اين آبشار طبيعي را براي بازديد كنندگان فراهم كرده است، اما آبشار ديگري كه حاصل آب زلال و گواراي اين رودخانه مي باشد. آبشاري ديدني درحدود 300 متر پائين تر از آبشار اولي كه جريان يافتن آب در داخل چمنزاري زيبا و برخورد آب با سنگها و نهايتاً سرازير شدن آب به ارتفاعي پست تر موجب شده كه اكثر علاقه مندان به استفاده از مظاهر طبيعي در كنار آن استراحت كرده و خستگي ناشي از پياده روي و گردش را از تن بزدايند.
اين روستا همچنين داراي غارهاي بزرگ و كوچك در دل كوهها و صخره ها هست كه هركدام از آنها داراي جاذبه هاي خاص مي باشد، از ميان اين غارها، غاري با دهانه بزرگ و عريض كه از فراز تپه بيله درق نمايان مي باشد، مكاني طبيعي و مناسب جهت استراحت گردشگران است. همچنين چندين غاركوچك در امتداد رودخانه بيله درق در دل صخره ها و همچنين غاري بزرگ در ادامه مسير دره كه چشمه اي از داخل آن جاري است. درمجموع، آب و هواي خنك ، اماكن اقامتي، تفريحي، رستورانهاي پذيرائي، آبمعدني ها، نوع بافت منازل مسكوني، وجود پاركينگ ها، انواع رستني ها و جانواران چهره كاملاً باصفا و ييلاقي به اين دهكده داده است.