دسته
آرشیو
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 566644
تعداد نوشته ها : 612
تعداد نظرات : 10

Rss
طراح قالب
وحيد اسدي

مكتب نگارگري قزوين جدا از مكتب هرات، تبريز و ديگر مكاتب داراي ويژگيهايي است كه آن را از سبك هاي ديگر متمايز مي سازد. براي نگارگران علاوه بر تصوير حيوانات، پرندگان، گلها و درختان آنچه بيش از همه جالب توجه مي نمود اندام ظريف جوانان، درويشان و كشاورزان است كه در تابلوهاي آنان، چهره ها غالباً به گونه اي سه رخ تصوير شده و چهره هاي تمام رخ ابداً در كار نقاشان سبك قزوين ديده نمي شود و هيچ انساني از پشت سر نيز تصوير نشده است. سوژه هابيشتر از ميان افراد عادي برگزيده شده و لباسهاي فاخر در نگارگري ها ديده نمي شود و جامه زنان و مردان چندان تفاوتي در نگاره ها ندارد. از نگارگران معروف قزوين استاد محمد قزويني، صادق بيگ افشار، مولانا ميرمصور، مولانا شيخ محمد، كاوس نقاش، عبدالحميد نقاش و رضي طالقاني ملقب به ضيع همايون را مي توان نام برد. در حال حاضر نيز نگارگري در قزوين تا حدودي مرسوم و متداول است

از دير باز بافتن گليم جاجيم ، قالي و قاليچه در قزوين و در ميان ايلات و عشاير اين منطقه رواج داشته است. از ميان فرش هاي قزوين، فرشهاي متعلق به كارگاههاي بزرگ قالي بافي از "اعتماد" و "سلامت" داراي شهرت جهاني هستند. امروزه فرش بافي بيشتر در شهرك ها و روستاهاي تابعه قزوين رواج دارد. گليم هاي منطقه الموت در قزوين هم از اعتبار بسيار خوبي برخوردار است و به واسطه طرحها و نقوش زيبا و رنگبنديهاي جالب از گليم هاي ديگر مناطق مشخص مي شوند. جاجيم بافي هم در بسياري از روستاهاي قزوين رواج دارد

هنرمندان قزوين كه وارث هنر دوره صفوي بودند در رشته هاي هنري به فعاليت پرداختند، در هنر منبت و مشبك، مقرنس كاريهاي منظم و گچ بريهاي در هم پيچيده بسيار زيبا، قلمدان سازي، نقاشي پشت شيشه و نقش هاي تزئيني آثار بيشماري به گونه بسيار زيبا و دلفريب پديد آوردند تا بدانجاكه قزوين بعد از شيراز و اصفهان از مراكز هنري مهم به شمار مي آمد.
سبك نگارگري قزوين سرشار از ويژگيهايي بود كه در آن زمان بي مانند بود و در خطاطي و خوشنويسي بار ديگر به منتهاي كمال رسيد ولي در دوران قاجار بر اثر هرج و مرج موجود در كشور، قزوين رونق هنري خود را از دست داد.
صنايع دستي قزوين عبارتند از: نگارگري، قلمدان سازي، سوزن دوزي، حكاكي، قلم زني و فرش بافي (بافت انواع قالي و گليم) و جاجيم بافي

اين استان داراي دو ناحيه كوهستاني و دشتي مي باشد. منطقه كوهستاني آن در شمال استان قرار دارد و دهستانهاي الموت, رودبار و قسمتي از كوهپايه اقبال پشگلدره را در بر مي گيرد. در همين ناحيه, بخشي از رشته كوه البرز از بخش شمال غربي و از استان گيلان به طرف جنوب غربي در داخل استان قزوين كشيده شده است. سيالان و الموت دو قله از قله هاي معروف كوهستان هاي بخش غربي البرز مي باشند. دره هاي البرز در دامنه هاي خشك جنوبي, به ويژه در ناحيه قزوين باريك و كم عرض هستند. و با ديواره هاي پر شيب كشيده شده اند. آبادترين و پر جمعيت ترين دره هاي آن, دره شاهرود و دره هاي دو شاخه معروف آن, رود طالقان و رود الموت است. كه آبهاي دامنه هاي البرز جنوبي را به سفيد رود مي رسانند. دره و رودخانه شاهرود كوههاي ميان دره چالوس و سفيد رود را از شرق به غرب شكافته و آن را به دو قسمت شمالي و جنوبي تقسيم كرده اند. كوه هاي طالقان, سيالان و الموت دو قله از قله هاي معروف كوهستان هاي بخش غربي البرز مي باشند. دره هاي البرز در دامنه هاي خشك جنوبي, به ويژه درناحيه قزوين, باريك و كم عرض هستند و با ديواره هاي پر شيب كشيده شده اند. آباد ترين و پر جمعيت ترين دره هاي آن دره شاهرود و دره هاي دو شاخه معروف آن, رود طالقان و رود الموت اند كه آب دامنه هاي البرز جنوبي را به سفيد رود مي رسانند. دره و رودخانه شاهرود كوه هاي ميان دره چالوس و سفيد رود را از شرق به غرب شكافته و آن را به قسمتهاي شمالي و جنوبي تقسيم نموده اند. اين استان داراي سه شهرستان به نامهاي قزوين , تاكستان و بوئين زهرا و 10 بخش و 12 شهر و 37 دهستان و 936 آبادي داراي سكنه مي باشد

بناي امامزاده كمال ( ع ) ، فرزند امام موسي كاظم ( ع ) ، به شكل شش ضلعي به طول 3/90 متر است و در حاشيه ضياء آباد شهرستان تاكستان قرار دارد . بناي بقعه شامل سه بخش است و دو بخش الحاقي آن كاملاً نوساز و فاقد هر گونه ارزش هنري است .

شكل داخلي بنا نيز شش ضلعي و داراي نازك كاري است . گنبد امامزاده از نوع دو پوش با ارتفاع آهيانه 7/80 متر است و بلندترين قسمت آن حدود 70/14 متر ارتفاع دارد . بنا داراي تزيينات آجر كاري در ميان طاق نماهاي اضلاع خارجي است و در گوشه سازي هاي داخل آن ، نقوش گل و بته مشاهده مي شود كه احتمالاً تا پايين امتداد داشته است . بناي امامزاده كمال از آثار قرن نهم ه – ق و طرح آن در منطقه بي نظير است . 

بناي هفت امام در ميان گورستان روستاي " هفت صندوق " شهر ضياء آباد قرار دارد . بنا مستطيل شكل و داراي حرمي مربع شكل است كه در جلوي آن ، ايوان ورودي به همراه دو فضاي كوچك جنبي قرار گرفته است .نماهاي شرقي و غربي هر يك داراي قاب بندي و چهار طاق نماست . ضلع شمالي آن سه طاق نما دارد . گنبد بنا دو پوش و بدون كاشيكاري و توسط تيرهاي چوبي مهار شده است . در زير بقعه نيز سرداب كوچكي قرار دارد و ورودي آن از ايوان اصلي است . تزيينات بنا در داخل ، شامل رنگ آميزي رسمي بندي و در خارج به صورت طرح هاي ساده آجر كاري در ميان طاق نماها و ورودي هاي فضاهاي جنبي ايوان است . اين بنا با توجه به معماري خاص آن ، به دوره صفويه تعلق دارد . 

بقعه امامزاده اسماعيل ( ع ) ، پسر امام جعفر صادق ( ع ) ، در خيابان انصاري شهر قزوين قرار دارد . بناي بقعه در دو طبقه شامل فضاي اصلي حرم ، چهار ايوان متصل در طرفين آن و فضاهاي جنبي ايوان ها است . بر فراز حرم ، گنبدي قرار دارد كه روي آن كاشيكاري و زير آن كاربندي و گچبري است . مدفن اصلي امامزاده در سرداب بقعه ، در زير حرم قرار گرفته است . ايوان هاي شرقي و غربي به لحاظ شكل شبيه به هم هستند . ايوان هاي شمالي و جنوبي نيز طرحي يكسان و دو زاويه در طرفين دارند كه در ايوان شمالي اين زاويه ها پوشش شده و دو ستون پوشش ، آن را تحمل مي كنند . 

اين امامزاده در شهرستان آبيك قرار دارد . بناي بقعه ، هشت ضلعي و طول تقريبي هر ضلع 80/7 متر است . جرزها و طاق نماهاي نماي خارجي ، با قوس هايي قاب سازي شده اند . داخل حرم نيز به شكل هشت ضلعي است و روي هر ضلع آن طاق نمايي ديده مي شود . ورودي حرم در شمال بقعه قرار دارد . شبستان الحاقي به بقعه ، داراي محور چليپايي است و طول اين محور در جهت شرقي – غربي بلندتر است و ورودي بنا نيز در ابتداي همين محور قرار دارد .

تريينات بنا منحصر به آجر كاري مختصر بدنه خارجي حرم و كاشيكاري سر در ورودي است . در كتيبه بالاي در ورودي ، سال ساخت بناي اصلي حرم ( 884 ه – ق ) و نام سازنده آن " درويش نورالدين " به چشم مي خورد . 

اين امامزاده در ميان گورستان روستاي " منصور " بخش آوج قرار دارد و مشخص نيست كه آرامگاه چه كسي است . بناي امامزاده داراي نقشه ي مربع شكل است . در جبهه ورودي آن ، يك ايوان بلند و فضاهاي جنبي قرار دارد . ارتفاع سر در آن حدود 80/5 متر و پوشش آن طاق آهنگ با قوس جناغي است . در انتهاي ايوان ، يك در قرار دارد كه به بقعه منتهي مي شود و در طرفين آن ، دو طاقچه به چشم مي خورد . فضاي بقعه مربع شكل ، به ابعاد تقريبي 5/5 متر است و در هر ضلع آن ، سه طاق نما با عمق كم ديده مي شود . گنبد دو پوش بنا به وسيله هشت خشخاشي به آهيانه تكيه دارد . بنا به جز نقوش گره بندي ، تزيينات ديگري ندارد . معماري بنا مشابه معماري صفويه است و احتمالاً به آن دوران تعلق دارد. 

امامزاده علاء الدين در سي كيلومتري شهر آوج ، در حاشيه روستايي به همين نام قرار دارد . بناي بقعه داراي نقشه اي به شكل مربع مستطيل و به ابعاد تقريبي 15/5 × 14/5 متر است و بر روي صُفـّه اي به ارتفاع يك متر قرار دارد . با در همكف ، داراي فضاي حرم به همراه چهار اتاق كوچك است كه مكمل فضاي چليپا (صليب ) شكل حرم بوده و حجم آن را تكميل مي كنند . ايوان ورودي با پوشش كاربندي ، ارتباط فضاي حرم را با خارج برقرار مي سازد . فضاي حرم به شكل مربع است و طاق نماهايي عميق در طرفين دارد . گنبد آجري و دوپوش بنا بر روي رسمي بندي دوازده قرار دارد . داخل بنا فاقد تزيينات و جبهه خارجي آن داراي قاب بندي و طاق نما است . اين بنا احتمالاً به دوره صفويه تعلق دارد .  

به روايت " رافعي " بناي آرامگاه امامزاده حسين ( ع ) شهر قزوين ، مدفن فرزند دو ساله امام رضا ( ع ) است . بناي اصلي امامزاده به دوره صفويه تعلق دارد . بعدها در آن تغييراتي داده شده است ، ايوان آيينه كاري كنوني ، به آن الحاق و حجره ها و رواقي با سردري زيبا به دور آن ساخته شده است و در چهار سمت آن ، چهار ايوان قرار دارد . ايوان هاي شرقي و غربي در دوره قاجار تبديل به اتاق شد و داراي تزيينات است . ديواره هاي بنا داراي كتيبه و دو ضريح است . ضريح اول از چوب ساده و ضريح دوم از شاهكارهاي صنعت قلم زني و منبت كاري است . اين بنا همچنين داراي در منبت كاري شده بسيار نفيس است . 

X