شهرستان مانه وسملقان
شهرستان مانه وسملقان داراي قدمتي 700 ساله با وجود بيش از 1500 اثر باستاني وتاريخي از هزاره قبل از ميلاد تا دوره معاصر را شامل مي شود.اين خطه پهناور در زمان داريوش اول جزء ايالت پارت بوده ودر عهد اشكانيان به علت خاستگاه اين قوم بزرگ مهمترين مركز حكومتي پارتها محسوب مي شده است . وجود تپه هاي شهرآرا-قلعه خان -كليساي اسپاخو-كشف صدها سكه دوره ساساني -كشف اشياء متعدد مربوط به دوره هخامنشيان -اشكانيان -ساسانيان -سلجوقيان-غزنويان-صفويه تا قاجار همه وهمه دليل اين مدعااست.
مانه وسملقان با وسعتي قريب به 600 كيلومتر مربع در شهريور ماه سال 1380 با مركزيت شهر آشخانه عنوان شهرستان را به خود اختصاص داد. اين شهرستان از غرب با شهرستانهاي كلاله -مراوه تپه واز شرق به شهرستان بجنورد و از شمال با منطقه راز وكشور تركمنستان واز جنوب با شهرستان جاجرم همسايه مي باشد.
جمعيت شهرستان حدود 100 هزار نفر بوده كه از اين تعداد 50% مرد و50% زن مي باشند.
از تعداد كل جمعيت شهرستان حدود 80درصد در نقاط روستايي ساكن هستند وشغل اصلي آنها كشاورزي و دامداري است ومتشكل از اقوام مختلف كرد -ترك -بلوچ -تركمن -فارس خاوري مي باشد.86درصد جمعيت شهرستان پيرو مذهب شيعه و14درصد اهل تسنن مي باشند . 76درصد از ساكنين به زبان كردي وساير مردم به زبانهاي تركي -تركمني وفارسي تكلم مي نمايند.
آب وهوا در بخشهاي مركزي وسملقان از نوع سرد وخشك و در بخش مانه معتدل است .
ارتفاع از سطح دريا در مركز شهرستان (آشخانه) 850 متر ومتوسط بارندگي سالانه 310 ميليمتر مي باشد.از نظر كشاورزي داراي 66000 هكتار زمين مستعد آبي وديم است .
• دره دركش وجنگل دركش تنها جنگل بلوط شرق كشور
• امامزاده قاسم
• آبشار ديدني بيار
• چشمه آب گرم مهمانك
• ارتغاعات كشانك ،
• بقعه امامزاده دلاور
• منطقه هاور
• ارتفاعات و دره سرسبز جوزك
• سد شيرين دره
• آتشكده اسپاخو
شهر اسفراين
دروجه تسميه اسفراين برخي معتقدند، اين شهر را اسفنديار بنا نهاده است و لذا به نام باني آن، اسفراين ناميده شده است. بيهقي اصل اين اسم را آسپرآئين دانسته كه اسپر به معني سپر و آئين به معني راه و رسم است. اسفراين جزو اولين مراكز جمعيتي است كه اقوام آريايي پس از ورود به ايران درآن سكني گزيدند. شهر اسفراين با اينكه در طول تاريخ صدمات فراواني متحمل شده است، ليكن با تلاش و همت مردم به توسعه قابل توجهي دست يافته است و در حال حاضر يكي از شهرهاي آباد استان خراسان به شمار مي آيد.
• آرامگاه شيخ شاه علي اسفرايني
• قلعه حسن آباد
• قلعه قيصر
• قلعه صعولك
• زادگاه نوشيروان
• بازمانده شهرقديمي بلقيس
• غارنوشيروان
• غارعبادتگاه شيخ احمدذاكر
• منطقه حفاظت شده ساري گل
• امامزاده عبدالله كوران
• امامزاده شاهزاده زيد
• بقعه شيخ محمدرشيدالدين
• امامزاده شاهزاده جعفر
شهر شيروان
با توجه به تحقيق و كاوش در آثار باقي مانده در روستاها و آبادي هاي قديمي، مي توان گفت اين منطقه قبل از اسلام مسكوني بوده و داراي قدمت طولاني است. مردم شيروان در سال 31 هجري ـ در زمان خلافت عثمان - به اسلام روي آوردند.
در دوران طاهريان و سامانيان، با اينكه ذكري از نام شيروان نيامده است، ليكن از بعضي قراين پيداست كه اين شهر به صورت قصبه اي پابرجا بوده است. سلطان محمود غزنوي در لشگركشي خود به هندوستان، يك شبانه روز در حد فاصل ورگ ـ رزمغان توقف كرده بود، و اين محل هنوز هم در ميان مردم شيروان به تخت سلطان محمود معروف است.
از نظر تاريخي، رونق شهر شيروان به دوره فرمانروايي خوارزمشاهيان مربوط است. اين شهر در دوران حكومت قاجار يكي از مناطق مهم درگيري هاي حكام محلي بود. شهر شيروان در سال 1308 بر اثر زلزله به كلي ويران شد و پس از دوسال، بار ديگر با اسلوب جديد شهرسازي تجديد بنا گرديد.
• آرامگاه تيموري
• غاركافرقلعه
• غارپوستين دوز
• ييلاق اوغاز
• ييلاق گلبل نامانلو
• منطقه حفاظت شده گلول
• امامزاده حمزه رضا
• بقعه شيخ رشيدالدين محمد
بجنورد
نام بجنورد در كتاب هاي قديمي بوزنجورد آمده است. بوزنجورد معرب كلمه بيژن گرد است، ولي به مرور با اندك تحريفي به صورت بجنورد تلفظ مي شود. گرد به معناي شهر و آبادي است و بجنورد به معني شهر بيژن است. در شمال غربي بجنورد كنوني تپه‌اي قديمي وجود دارد كه آثار بسيار كهني از شهر تاريخي بيژن گرد را در خود جاي داده است و به بيژن يورت معروف است. گفته مي شود كه بجنورد قديمي در محل همان تپه قرار داشته كه اكنون ساربان محله ناميده مي شود.
• آرامگاه باباتوكل
• چشمه باباامان
• چشمه بش قارداش
• غاركنه گرم
• غارگنج كوه
• امامزاده سلطان سيدعباس
• عمارت مفخم
درباره تاريخ اين خطه از ايران زمين بايستي گفت: به طور كلي خراسان جزء ساتراپي پهناور پرثوه بوده است.اين ايالت پهناور دردوره باستاني قرارگاه و كشور نيرومند اشكانيان شد و درآغاز تاريخ ايران باستان، مادها را به سوي خود كشانيد. خراسان شمالي گذشته از جايگاه طبيعي، جغرافيايي و دارا بودن منابع سرشار زير زميني، از لحاظ تاريخي نيز از كهن سال ترين مناطق ايران به شمار مي رود و از گذشته هاي دور داراي فرهنگي درخشان بوده است.
اقليم مديترانه خراسان شمالي كه تفاوت چشمگيري با سرزمينهاي مجاور خويش از نظر برخورداري از مواهب طبيعي دارد، در حقيقت دروازه شمالي خراسان قديمي محسوب مي شود. خراسان شمالي از نظر طبيعي محصور بين دو رشته كوه كپه داغ در شمال و دنباله البرز يعني آلاداغ , شاه جهان در جنوب و مجموعاً سرزميني كوهستاني با دشت هاي حاصلخيز در ميان كوه ها مي باشد كه شرايط بسيار مساعدي براي كشاورزي و دامپروري دارد.استان خراسان شمالي حدود 28100 كيلومتر مربع وسعت دارد كه از 14 استان كشورمان و 51 كشور دنيا بزرگتر است جمعيت اين استان نيز از 7 استان كشور بيشتر مي باشد.خراسان شمالي از شمال به كشور تركمنستان 270 كيلومتر مرز مشترك دارد همچنين از شرق و جنوب با استان خراسان رضوي و از مغرب به استان گلستان و از سمت جنوب غربي با استان سمنان همسايه مي باشد.
آب و هوا
داراي آب و هواي متنوعي است ولي آب و هواي غالب در اين منطقه؛ سردكوهستاني است.
وسعــــت
۲۸۱۷۹ كيلومتر مربع
جمعـيــت
حدود ۸۰۰۰۰۰ نفر
تقسيمات
6 شهرستان ،۱۵ بخش ،۴۰ دهستان و۸۶۲ روستاي داراي سكنه