ايرانيان از دوره باستان تا كنون ، روز اول فروردين هر سال را نوروز مي نامند و در آن روز سرآغاز بهار طبيعت و دميده شدن روح حيات در كالبد طبيعت را جشن مي گيرتد. واژه نوروز از دو كلمه مجزا كه بر روي هم معناي «روز نوين» را مي دهند، تشكيل شده و اصل پهلوي آن، «نوك روج» يا «نوك روز» بوده، به معناي روزي كه آفتاب به برج حمل انتقال مي يابد. ابوريحان بيروني در تعريف نوروز مي گويد «نخستين روز است از فروردين ماه و از اين جهت روز نو نام كردند، زيرا كه پيشاني سال نو است و آنچه از پس اوست، از اين پنج روز، همه جشنهاست.»
مورخان و محققان معتقدند كه آريايي ها پس از مهاجرت به فلات ايران، سال را به دو قسمت تقسيم كردند كه هر يك با انقلابي شروع مي شد و دو جشن نوروز و مهرگان را سرآغاز اين دو انقلاب ناميدند.
اين عيد بزرگ كه يكي از مهم ترين ميراثهاي معنوي بر جا مانده ايرانيان در سراسر تاريخ است، طي ساليان اخير توسط بسياري از فرهنگ شناسان و تاريخ نويسان جهاني نيز مورد تحسين واقع شده است. عظمت اين عيد را از تخت جمشيد گرفته تا آثار ادبي و هنري گوناگون در همه جا مي توان يافت بطوري كه پس از ظهور دين جهاني اسلام و گسترش آن در ايران نيز با توجه به همخواني آيين نوروز با بسياري از اعتقادات اسلامي ، اين سنت ملي ايرانيان با فرهنگ اسلامي در هم آميخت و همچنان پايدار ماند.
مهمترين عمل يا مراسمي كه در روز عيد نوروز توسط ايرانيان مسلمان انجام مي شود، دعاي تحويل سال نو است. اين دعا آميخته اي از فرهنگ باستاني و آيين اسلامي است.
سفره هفت سين از ديگر ميراث باستاني نوروز است كه به قول محققان فلسفه اي باستاني-اسلامي دارد. آنان مي گويند كه عدد هفت مقدس است و ايرانيان باستان اين عدد را با هفت امشاسپند (هفت جاودانه مقدس) ارتباط مي دادند. علامه مجلسي نيز مي گويد «آسمان هفت طبقه و زمين هفت طبقه است و هفت مَلَك يا فرشته موكل بر آنند و اگر كسي موقع تحويل سال، هفت آيه از قرآن مجيد را كه با حرف سين شروع مي شود بخواند، از آفات زميني و آسماني محفوظ مي ماند.»
لازم به يادآوري است كه در ايران باستان، اين سفره را «هفت چين» مي گفته اند و پس از امدن اعراب به ايران و حاكم شدن فرهنگ و زبان عربي با توجه به عدم وجود حرف «چ» در زبان عربي، به سين تبديل شد. هفت عنصر سفره نيز عبارت بودند از : ماهي، شمع، آب، كتبا مقدس، سكه، گل بيدمشك و سبزه به عنوان عناصر اصلي و نمادهاي مذهبي و عناصر فرعي ديگري نيز مانند: سنجد، سماق، سنبل، سمنو، سيب، سركه، آينه، شيريني، تخم مرغ رنگ كرده و اسپند در سفره هفت سين مي گزاردند.
از ديگر آيين نوروز اينكه از دوره باستان مردم ايران در صبح نوروز به روي همديگر آب مي پاشيدند و امروز به شكل پاشيدن گلاب در آمده است. اما از مراسم كاملاً اسلامي نوروز هم كه توسط رهبران راستين اسلام به ما ايرانيان مسلمان سفارش و تأكيد شده، به جز دعاي هنگام تحويل سال نو، نماز عيد نوروز است كه مشتمل بر قرائت سوره حمد و سوره هاي قدر، كافرون، توحيد، فلق وناس مي باشد.