دسته
آرشیو
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 566534
تعداد نوشته ها : 612
تعداد نظرات : 10

Rss
طراح قالب
وحيد اسدي

ابن حسام خوسفى - سيد محمد شهرستاني - محمد حسن شريف - احمد احمدي بيرجندي -  شيخ محمد دياني - محمد حسين ملائي - حكيم سعدالدين محمد نزاري - شيخ مرتضي آيتي - محمد مهدي ناصح - دكتر محمد حسن گنجي - سيد ابوتراب انوار - ملا حسين ذاكر طوفان - شيخ جواد عارفي - ملا علي اصغر بيرجندي - ملا حمزه بيرجندي - عبدالعلي بيرجندي - علي اكبر خوسفي -    دكتر ناهيد بني اقبال - آيت ا... تهامي - محمد حسين فدائي بيرجندي - نوابه خفي - جمال رضايي -  محمد رفيع بن عبدالكريم لامع درمياني - اسماعيل دهكي - خواجه آصفي قهستاني - محمد ابراهيم آيتي - بلال شاخني  - دكتر مهدي بلالي مود - محمد ابراهيم قدسي - حسام واعظ - زين العابدين درخشي - محمد حسين آيتي - حسين بن جمال قهستاني  - سالك بيرجندي -  محمد حسين فروغ بيرجندي - دكتر محمد اسماعيل رضواني - سيد حسن عندليب - هادي هادوي -  دكتر محمد باقر آيتي - سيد محمد مشكوه - ميرزا محمد رضا مستوفي -  سيد محمد فرزان - شاهسوني بيرجندي - عبدالكريم اشراق - عبدالحسين فنودي - شمس الدين موسوي -  ذبيح الله ناصح -  غلامحسين شكوهي - عبدالطيف بيرجندي - آخوند ملا علي خراشادي - استاد احمد آرام -سيدابوالفضل طباطبايي بيرجندي - ابو جعفركافي قايني - فصيح الدين محمد نظامي - سيد غلامرضا بيرجندي - غلامحسين رياحي

داروها‌ي گياهي : برخي دارو‌‌هاي گياهي كه در درمان بيماري‌ها استفاده دارند عبارتند از: «مخلصه» براي درمان كليه درد، «كلپوره» براي درمان دل درد، نفخ شكم، ناراحتي‌هاي معده و مسموميت، «شوتخم» براي درمان دردهاي داخلي، «گل سفيد» براي رفع سردرد، «مستار» در درمان سردي، يرقان و مسموميت و به منظور كاهش قند ادرار، تنگي نفس و از مرهم آن براي درمان زنبور و عقرب گزيدگي، «اَنغوره» (اَنغوزه) براي درمان سرفه، آسم، ناراحتي‌هاي عصبي و نيز هضم غذا و برطرف كردن انگل‌هاي روده‌اي، «آويشن» براي درمان بيماري‌هاي مجاري تنفسي فوقاني، ناراحتي‌هاي جهاز هاضمه، كاهش اسپاسم و جلوگيري از نفخ، «اُسطو خودوس» براي درمان بيماري‌هاي سينه، سرفه، ورم‌هاي نزله‌اي و زكام.
اين دارو مسهل است و براي ريه مضر مي‌باشد و بايد با عسل و يا سكنجبين مصرف شود. «پر سياوشان» به عنوان تب بر، مدر، نرم كنندة سينه، ضد عفوني كننده زخم ها و نيز براي درمان بواسير، «تاتوره» براي درمان تنگي نفس، تشنج، دردهاي عصبي، قولنج‌هاي ناشي از مسموميت هاي سرب، يبوست‌هاي حاد و ناراحتي‌هاي بواسير، «زيرة سياه» به عنوان بادشكن، مقوي معده و افزايش‌دهندة ترشح شير و براي درمان تنگي نفس.از ديگر گياهان دارويي مي‌توان از گل ارونه، گل زوفا، گل شقايق، پونه كوهي، شيرخشت، خارانگين، شاه تره و ... نام برد.

روستاييان و كهنسالان شهري اتفاقات، اخبار، زمان كاشت، داشت و برداشت محصول خود را به ماه‌هاي قديمي مانند قوس، عقرب و ... مي‌سنجند.
در تقويم محلي منطقه به اول عيد، نوروز مي‌گويند. در فصل بهار روزها را بر مبناي بارش تقسيم‌بند‌ي مي‌كنند. به هر شش، ده و يا ... يك شيشه مي‌گويند و بر اين باورند كه در هر شيشه يك بار، بارندگي مي‌شود. زمان و اسامي تقويم محلي در روستاها متفاوت است. در تقويم محلي بيرجند« چله بزرگ» تابستان از اول تير ماه شروع مي‌شود و تا دهم مرداد ماه ادامه مي‌يابد و «چله خرد» تابستان از دهم مرداد شروع و تا سي‌ام اين ماه ادامه دارد. در بخش سربيشه از اول تير ماه تا دهم مرداد ماه را «چله تموز»، از دهم مرداد ماه تا آخر اين ماه را «چله خرد»، از اول دي‌ماه تا دهم بهمن ماه را «چله كلو»، از دهم بهمن ماه تا آخر اين ماه را «چله خرد» مي‌گويند. علاوه بر تقويم محلي استفاده از تقويم قمري نيز از قديم رايج بوده و هنوز هم كم و پيش استفاده مي‌شود.

كرقدينگ :

كرقدينگ بازي دو نفره اي است كه شايد بيشترين لذت آن و سرگرمي ناشي از آن متوجه تماشاگران اين بازي باشد. براي همين، اين بازي بيشتر و البته هميشه در مراسم عروسي صورت مي گرفته است و اصولا يك بازي خانگي و زير سقف محسوب مي شود. براي انجام اين بازي دو نفر داوطلب مي شوند تا توسط يك داور چشمانشان با يك پارچه بسته شود و سپس به صورت نيمه نشسته و روبروي هم قرار مي گيرند. در اين حالت هر دو نفر دست چپ خود را به يك نقطه مشخص مي گذارند و مثلا جسم خاصي نظير يك لنگه كفش را مي گيرند، تا موقعيت آن ها براي يكديگر مشخص باشد. بنابراين هر دو نفر دستانشان را بر روي يك لنگه كفش گذاشته و  هر كدام در دست راست يك جسم شلاق مانندي را براي ضربه زدن به حريف در دست دارند. در اين هنگام و به نوبت ابتدا يك نفر مي گويد كورقدينگ و نفر ديگر مي گويد دينگ و سپس جايش را به راست و چپ عوض مي كند. فرد اولي از صداي دينگ فرد دوم بايد جايش را حدس زده و يك ضربه بر او وارد كند و پنانچه به او بخورد يك امتياز منفي و اگر جاي خالي بدهد و به او نخورد يك امتياز منفي برايش منظور مي شود و اين مراحل ادامه پيدا مي كند.

تشله بازي :

تشله بازي، بازي معمول است كه با نام هاي متعددي در مناطق مختلف رايج است و نوع بازي آن نيز تاحدودي مشابه مي باشد. در پيشبر اين بازي معمولا در زمستان ها و به خصوص در سيزده روز تعطيل نوروز با شدت تمام انجام مي گرفته و طرفداران متعددي نيز داشته است.
مراحل انجام اين بازي به اين صورت است كه ممكن است در دو نوع انجام بگيرد: مردك و بللو مردك يعني بازي به صورت انفرادي و امتيازات هر فرد جداگانه براي خودش اندوخته شود و بللو يعني تيمي بازي كردن كه در قالب دو تيم افراد با يكديگر بازي كرده و امتيازات هر گروه با هم جمع مي شود.
معمولا جمع امتيازات تا عدد 30 متداول است ولي تا حد زيادي سقف امتيازات، قراردادي مي باشد. افراد بازيگر در مردك، حداقل دو نفر مي باشد و در بللو معمولا ضرايبي از عدد 2 مي باشد مثلا 4 نفره يا 6 نفره يا نهايتا 8 نفره. به ازاي هر نفر يك خانه بايد موجود باشد و خانه چاله اي است به عمق حدود 3 سانتي متر و مساحت سطح يك كف مشت. اين خانه ها به رديف كنده مي شوند و فاصله بين هر دو خانه معمولا از يك تا يك و نيم متر مي باشد.
از ديگر الزامات تشله بازي، وجود سكويي مناسب در امتداد خانه ها است كه اصطلاحا به آن سركته گفته مي شود. سركته جايي است كه افراد در آغاز بازي بايد از آن نقطه بازي را شروع نموده و تشله ها را پرتاب نمايند.
معمولا افراد مختلف براي پرتاب تشله حالات مختلفي به انگشتانشان مي دهند كه به آن دم يا دب گفته مي شود.
شروع بازي به اين شكل است كه يك گروه در سر كته قرار مي گيرند و گروه ديگر در سر خانه ها به صورت يكي در ميان تشله هاشان را مي چينند و سپس افراد سر كته به نوبت با نشانه گيري تشله هايشان را به سمت تشله هاي گروه نشانده نشانه گيري و پرتاب مي كنند. اگر تشله هاشان به همديگر برخورد كند، يك تير محاسبه و به امتيازات اضافه مي شود و بايد پس از كسب هر امتياز باز تشله را در خانه بيندازند و مجددا نشانه گيري كنند، هرچند زدن متوالي به تشله هاي مختلف بلامانع مي باشد. اگر تشله ها برخورد نكند و خانه اي نيز تصاحب نگردد بازي به طرف مقابل منتقل مي شود و اين دور بازي تا زماني كه يك خانه موجود باشد و كسي تصاحب نكرده باشد، ادامه مي يابد و گرنه مجددا با رفتن گروه ديگر به سر كته از نو بازي شروع مي شود.
اگر در هر دور بازي تشله دو يار كه از تيمي مي باشند كه از سركته بازي را شروع كردند، به هم برخورد كند (تصادفي يا غير تصادفي) اصطلاحا تيرجوونك مي شود و تمام امتيازات آن دور بازي بايد باطل گردد.

كوش بازي :

اين سرگرمي اصطلاحا كاركردي مشابه و جايگزين همان ده، بيست، سي، چهل و ... صد دارد و نفر اول و دو م و ... هر بازي را مشخص مي كند. به اين ترتيب كه افراد در يك صف به رديف مي ايستند و پاهاي خود را به فاصله عرض يك شانه باز مي كنند و سپس به نوبت از كمر به جلو خم شده و لنگه كفششان را كه در دست دارند با شدت هر چه تمام تر از ميان پاهايشان به بيرون پرتاب مي كنند. هركسي از همه بيشتر پرتاب كرد نفر اول و هر كسي كمتر پرتاب كرد نفر آخر مي شود. اين سرگرمي در حقيقت مقدمه اي براي شروع بازي ها مي باشد.
سنجش ديگر براي گزينش افراد براي شروع بازي در اول يا دوم يا ... آخر بازي كردن اين است كه هر كسي سريع تر بگويد اولكم ، دومكم و ... بازي را شروع مي كند.
استا استا علله  اين سرگرمي نيز از نوع گزينش افراد براي قرار گرفتن در يك گروه در بازي ها مي باشد. فرآيند انجام كار به اين ترتيب است كه دو نفر يا سه نفر يا به تعداد گروه ها سرگروه تعيين مي شوند به نام استا. سپس افراد به همان تعداد توزيع مي شوند و از استا ها فاصله گرفته براي خودشان با توافق نامي تعيين مي كنند و دست در شانه يكديگر به پيش استا ها مي آيند و مي گويند اساتا استا علله و سپس استا مي گويد علله و آن افراد نام خودشان را مي گويند مثلا كي سيب و كي پرتقال. آن وقت استاي ديگر نام يكي از افراد را مي گويد و هر كس نامش بود در بازي جزو گروه آن استا مي شود.

انواع‌ آش‌ : آش‌ جوش‌ پره‌، آش‌ محلي‌، آش‌ لخشك‌، آش‌ بلغور ترش‌، قليه‌ آش‌، ِآش‌ بلغورشير، آش‌ انار، آش‌ اماج‌، آش‌ گوشواره‌، آش‌ بورش‌، آش‌ دوغه‌، آش‌ قيمه‌


انواع‌ آبگوشت‌ : آبگوشت‌ بزباش‌، آبگوشت‌كشك‌، آبگوشت‌ گندم‌ و آبگوشت‌ بلغور

 

انواع‌ اشكنه‌ : اشكنه‌ خنجك‌، اشكنه‌ زرشك‌، اشكنه‌ تخم‌ مرغي‌، اشكنه‌غوروتي‌، اشكنه‌ اوجيج‌، اشكنه‌ گوجه‌، اشكنه‌ سيب‌ زميني‌، اشكنه‌ آرد بريون‌ ، قلور تروش‌،


انواع‌ خوراك‌ :
خوراك‌باميه‌، خوراك‌ كدوچه‌ بانان‌ برنجي‌ ، خوراك‌ سيب‌ ‌ و كدوچه ، پوره‌ عدس‌، دوغ‌ گرم‌، سوپ‌ ذرت‌، كباب‌ نارنجكي‌،قاتقاب‌، پولاني‌، كم‌ جوش‌، اماج‌، چغندر، دني‌، قيسي‌، جوش‌ واره‌، فله‌، حليم‌، ارزه‌ پلو، پلو زيره‌، رشته‌ فرنگي‌ پلو،


انواع‌ خورشت‌ :
خورشت‌ كنگر، خورشت‌ گوجه‌ فرنگي‌، خورشت‌ باميه‌، خورشت‌ كدو حلوايي

 

انواع نان : نان پنير ، نان پستاني ، نان خشكي ، نان ته تغاري ، نان جوين ، نان كوله ، نان روغن جوش ، نان كماچ ، نان جان جاني ، نان گاورسي ، نان سمنو ، نان شلغمي ، نان تاتران ، نان سمبه

نارگلي :

اين بازي از نوع بازي هاي با توپ است. توپ مورد استفاده نيز اصطلاحا به توپ هفت پوست مشهور است و يا همان توپ تنيس با قابليت ارتجاع عالي. براي انجام اين بازي و همان گونه كه از نامش پيداست، ابتدا هفت سنگ تخت و با مساحت در حدود حداقل 2 سانتي متر مربع تا حداكثر 7 سانتي متر مربع كه از بزرگ به كوچك بر روي هم قرار مي گرند. سپس افراد به دو گروه تقسيم مي شوند و در فاصله مشخصي از سنگ ها قرار مي گيرند كه معمولا در حدود 7 تا 10 متر مي باشد و سپس افراد دو گروه به تناوب و يكي در ميان با نشانه گيري توپ را با شدت به سمت هفت سنگ پرتاب مي كنند و در هر پرتاب يك نفر از گروه مقابل در نزديكي هفت سنگ مي ايستد تا اگر توپ به هفت سنگ برخورد كرد آن را مهار كرده و به يارانش پاس بدهد، در حالي كه بقيه افراد دو گروه در يك خط مستقيم ايستاده مي مانند و هر يك بتواند با ضربه توپ سنگ ها را حتي يك عدد از جايگاهش بريزد در آن صورت افراد گروه مقابل توپ را گرفته و با پاس كاري به ياران خود مي سپارند تا از جايي كه مشخص است به افراد حريف بزنند. البته اين زدن توپ در صورتي منجر به باخت تيم مقابل مي شود كه دست افراد تيم مقابل به كت نخورد. هرچند ناچار مي باشند، افراد تيم مقابل براي چيدن مجدد سنگ ها از كت خارج شده و به سمت هفت سنگ بيايند. در اين هنگام چنانچه چيدن سنگ ها بر روي هم تكميل شد و توپ به اين افراد برخورد نكرد افراد با صداي بلند داد مي زنند نارگلي و به اين ترتيب يك امتياز به اين افراد اضافه مي شود و چنانچه توپ با آنان برخورد كرد يك امتياز به حريف اضافه مي شود و مجددا بازي تكرار مي شود.

سنگ تلك تلك  :

بازي سنگ تلك تلك نيز يك بازي گروهي است كه افراد در دو دسته جداگانه و به سرپرستي دو استا رودرروي يكديگر قرار مي گيرند. شرح بازي به اين صورت است كه پس از اين كه گروه ها مشخص شده و سر گروه ها (استا ها) تعيين شدند آنگاه افراد در فاصله حدود 5 متري روبروي هم صف آرايي مي كنند و به صورت نظامي مي نشينند و سعي مي كنند ژست ثابتي به خود بگيرند. سپس دو استا در فاصله ميانه دو گروه مستقر مي شوند و دو قطعه سنگ نيز در وسط  و در حد ميانه دو دسته قرار مي گيرد تا از كوبيدن آن دو با هم صدا ايجاد شود. ابتدا يكي از استا ها به سمت گروه خود رفته و درگوشي به هر كدام از آن ها نام مشخصي را مي گويد و در حقيقت ان ها را با آن نام رمزي مي شناسد و البته اين نام در هر دور بازي بايستي تغيير نمايد.
سپس به ميانه جايگاه برگشته و با دستان خود چشم استاي ديگر را كه در ميانه ميدان پشت به ياران خود نشسته است، مي گيرد و يكي از ياران خود را با نام مستعار صدا مي زند كه فلاني بيا. سپس آن فرد مي ايد و دو سنگي كه در جلو استا موجود است را به يكديگر مي زند تا صداي تلك بكند و سپس به سرجاي خود با آرامي بر مي گردد و ژستي مشابه قبل مي گيرد تا مشخص نباشد.
پس از اينكه اوضاع آرام شد، استا چشم استاي مقابل را باز كرده تا تشخيص بدهد كدام يك از افراد اصطلاحا تلك سنگ را باعث شده است. در اين هنگام اگر درست تشخيص بدهد برنده شده و وضعيت براي گروه  مقابل بايد اتفاق بيفتد و گرنه وضعيت براي همين گروه تكرار مي شود.

كبودي :

اين بازي، همان بازي كبدي است كه در كشورهاي پاكستان و شبه قاره هند و استان سيستان و بلوچستان ايران، طرفداران متعدد و قدمت طولاني دارد و در سال هاي اخير نيز تيم ملي ايران در اين رشته شكل گرفته و در مسابقات بين المللي شركت مي كند. در پيشبر به اين بازي كبودي مي گويند.
شرح بازي به اين صورت است كه افراد در دو دسته تا 5 نفري در دو سوي زمين واليبال قرار مي گيرند و به نوبت از هر يك از گروه ها فردي به زمين ديگري وارد شده و واژه كبودي را به صورت كشيده و بدون قطع نفس ادا مي كند و به افراد دسته مقابل حمله مي كند. در اين صورت چنانچه دست اين فرد در حال كبودي گفتن به يكي از افراد حريف برخورد كند، آن فرد از جريان بازي بايد خارج شود و اين فرد مهاجم بايد سريع تر خود را به زمين خودي برساند. البته در بازي معمولا فرد سه بار مجاز است تا واژه كبودي را تكرار نمايد. اگر افراد دسته مقابل بتوانند اين فرد را قبل از بازگشت به زمين خودي، مهار نموده و نگذارند تا به زمين خودي با گفتن سه بار نفس مجاز برگردد، بنابراين فرد وارد شده به زمين اصطلاحا مي سوزد و از جريان بازي بايد خارج گردد. اين مراحل ادامه مي يابد تا يكي از دو دسته، يارانش را از دست بدهد و تيم مقابل به عنوان برنده معرفي مي شود.

X