رباط آسف : در فاصله حدود 10 كيلومتري شرق روستاي شوشود در ميانه دشت رباطي وجود دارد كه نمونه بسيار جالب و سالم‌ترين رباط در محدوده شهرستان بيرجند مي‌باشد. ورودي رباط در جبهه جنوبي آن قرار دارد و شامل طاقي است بلند و به فرم جناغي. پس از سردرورودي حياط يا ميانسراي رباط قرار دارد.

رباط چاهك : اين بنا در داخل روستاي چاهك واقع شده است. بنا شامل ورودي، صحن، طاقنما ها و اطاقهاي اطراف حياط، اصطبل و محل سكونت كاروانيان است. ورودي بنا در ضلع غرب آن واقع شده و داراي طاق جناغي است. پس از ورودي، صحن بنا واقع شده است. بنا به دوره صفويه تعلق دارد.

رباط زردان :  بناي تاريخي رباط زردان در حاشيه جنوب روستاي زردان واقع شده است. اين بنا با نقشه چهارضلعي داراي ورودي، هشتي، صحن و اتاقها و تالارهاي اطراف صحن مي باشد. اين بنا به دوره صفوي تعلق دارد. 

آرامگاه ابن حسام خوسفي : بناي تاريخي آرامگاه ابن حسام خوسفي، شاعر برجسته قرن نهم هـ. ق بر فراز صخره‌اي سنگي در حاشيه شمالي شهر خوسف و در كنار مزارع آن واقع شده است.. اين بنا ابتدا در دوره صفويه بنا شده و بعد‌ها به خصوص در دوره قاجار تغييراتي در آن داده شده.

مزار گل، بيرجند : مزار شيخ شمس الدين معروف به مزار گل يكى از بناهايى است كه در جنوب شهر بيرجند و در روستاى گل قرار دارد.اين بناى تاريخى در دامنه تپه‏اى احداث گرديده و شامل يك ايوان در وسط و دو حجره در دو طرف است.

آرامگاه بوذرجمهر قايني : بناي تاريخي آرامگاه بوذرجمهر قايني در فاصله 3 كيلومتري جنوب شهر قاين در دامنه و شيب شمال شرقي كوه ابوذر قرار گرفته است. اين بنا در حقيقت مجموعه اي است شامل بناي آرامگاه كه حالت مركزيت و محوريت دارد و فضاهاي معماري خدماتي و اقامتي.

آرامگاه ابوالمفاخر: بناي آرامگاه ابوالمفاخر در حاشيه شهر قاين واقع شده است. بناي آرامگاه با حدود 71 مترمربع مساحت، داراي پلاني هشت ضلعي است كه ورودي آن بصورت پيش آمدگي با طاق جناغي در جبهه جنوب غرب آن قرار گرفته است.

مدرسه علميه آيت الله آيتى –بيرجند  : اين مدرسه كه در شهرستان بيرجند و در خيابان مطهرى قرار دارد بين سال‏هاى 1300 تا1310 ه.ش ساخته شده و از جمله آثارى است كه متعلق به اوايل دوره پهلوى است. در جبهه‏هاى شمالى، غربى و شرقى صحن اصلى بنا هيچ گونه ساخت و سازى مشاهده نمى‏شود و ايوان و اتاق‏هاى بنا در جبهه جنوبى آن احداث شده‏اند. ايوان اين بنا داراى دو ستون چهارضلعى در وسط و دو نيم ستون در ديوارهاى طرفين است.

باغ و عمارت بهلگرد : مجموعه باغ و عمارت بهلگرد، مجموعه بناهاي تاريخي است كه در فاصله 20 كيلومتري شرق بيرجند و در سمت جنوبي جاده بيرجند – زاهدان قرار دارد. باغ و عمارت مزبور مربوط به خاندان علم و مورد استفاده شوكت‌الملك بوده است. ورودي باغ داراي سردر ساده است. اين بنا در دو طبقه ساخته شده است طبقه زيرين داراي اطاقها و دالانهاي ارتباطي و طبقه فوقاني داراي اطاق شاهنشين و ايوان ستوندار با ستئنهاي مدور و پوشش اين طبقه به صورت تخت و با سرم است.

مدرسه ابن حسام خوسفى-خوسف : مدرسه ابن حسام خوسفى در بافت تاريخى شهر خوسف قرار دارد و بانى آن مرحوم ملاعلى خوسفى است. اين بنا داراى حياط مركزى و آجرچينى‏هاى زيبا و قاب بندى‏هاى آجرى در نماى داخلى و بيرونى است.

باغ اميرآباد پايين-بيرجند : اين روستا در شش كيلومترى غرب بيرجند قرار دارد و مالك آن امير معصوم خان خزيمه (حسام الدوله) بود و به همين جهت به آن «كلاته خان» هم مى‏گفتند و در برابر اميرآباد بالا (شيبانى) اميرآباد پايين ناميده مى‏شد. حسام الدوله در اين روستا باغ بزرگ و آبادى داشت كه دو عمارت معتبر در آن بود. ارگ دو طبقه‏اى در وسط باغ احداث كرد.